Tegen die tijd moeten er ook andere, minder schadelijke gassen komen voor tal van brandblusapparaten, koelinstallaties, de vering van bepaalde soorten sportschoenen en nieuwe vondsten als zelfkoelende frisdrankblikjes.

Dergelijke blikjes zijn in de VS al verkrijgbaar. Hun Europese lancering zou binnenkort volgen. EU-lidstaten en het Europees Parlement moeten overigens eerst instemmen voordat het verbod op fluorgassen er kan komen.

Fluorgassen zijn niet dezelfde stoffen als cfk’s, die werden gebruikt in onder meer spuitbussen en koelkasten. Deze hadden een schadelijk effect op de ozonlaag. Dat effect hebben fluorgassen, zoals het gas HFC-134 dat wordt gebruikt in autoairco’s, niet rechtstreeks. Wel dragen zij zeer sterk bij aan opwarming van de aarde.

Fluorgassen zijn wat dit betreft bijna 24.000 keer zo schadelijk als het al zwaar vervuilende en opwarmende koolstofdioxide. Hun uitstoot bedraagt maar 2 procent van de totale emissie van schadelijke stoffen in Europa. Toch groeit het schadelijke effect hiervan snel, vooral door het sterk toegenomen gebruik van airconditioning, onder meer in auto’s.

„Als je het hebt over opwarming van de aarde is dit maar een stukje van de puzzel”, aldus een EU-expert dinsdag bij presentatie van de voorstellen. „Maar wel een van de belangrijkste en moeilijkste stukjes.”

Wallström wil het bedrijfsleven de nodige tijd geven om producten aan te passen. Daarom is er voor gassen in autoairco’s een overgangstermijn gepland van 2009 tot 2013. Tegenover de lagere kostprijs van alternatieve gassen staat wel dat in de auto zelf een duurder leidingsysteem nodig is. Daardoor blijven de kosten per saldo ongeveer gelijk.

Alle autoproducenten krijgen quota voor de uitstoot van de oude en meer schadelijke gassen. Als zij tussen 2005 en 2009 al alternatief gas gebruiken, kunnen zij hun uitstootrechten verkopen aan producenten die minder ver zijn. In 2013 mag een autoairco echter helemaal geen fluorgas meer bevatten.

Verder pleit Wallström voor jaarlijkse inspecties van grote koelinstallaties, zodat deze geen schadelijke gassen gaan lekken. Ook werkt de Zweedse eurocommissaris aan strengere regels voor onderhoud en demontage van tal van apparaten, waaronder brandblussers. Producenten van buiten de EU zullen uiterlijk in 2013 ook aan deze regels moeten voldoen. Anders mogen hun auto’s of apparaten niet de Europese markt op.

Snelle maatregelen tegen te hoge hoeveelheden ozon in de lucht, zoals het verbieden van autogebruik, hebben geen effect in kleine landen. Dat zei dinsdag een expert van de Europese Commissie, naar aanleiding van een controverse hierover tussen België, Frankrijk en Luxemburg.

De Belgische milieuminister Van den Bossche haalde zich vorige week de woede van haar Franse en Luxemburgse collega’s op de hals. Zij wilde geen onmiddellijke maatregelen nemen tegen te hoge ozonconcentraties. Volgens haar experts hebben die stappen op korte termijn alleen maar een averechts effect, omdat er weer minder gassen in de lucht komen die de eerder uitgestoten ozon of andere schadelijke stoffen kunnen bestrijden.

Frankrijk en Luxemburg vroegen juist om medewerking van buurland België, omdat zij wel maatregelen nemen op korte termijn, zoals een beperking van de maximumsnelheid of het onder bepaalde omstandigheden laten staan van de auto. Zij vrezen een verminderd effect, omdat België niet meedoet. Van den Bossche wil echter alleen praten over maatregelen op lange termijn, omdat daar wel gunstige effecten van te verwachten zijn.

De Europese Commissie geeft haar daarin nu gelijk. „Ook hebben maatregelen voor de korte termijn geen effect op een klein grondgebied, zoals dat van België of bijvoorbeeld Nederland”, aldus een adviseur van Europees milieucommissaris Wallström dinsdag. „In een groter land als Frankrijk kunnen zij wel effecten hebben, mits deze maatregelen ook van toepassing zijn op het hele land.” Nederland heeft geen plannen op dit terrein.