Dr. Vreekamp: Tegen paasvuur? Dan ook geen paaseitjes
EPE – „Wie het kijken naar een paasvuur verbiedt, moet ook het eten van paaseieren –al dan niet van chocola– niet goedkeuren.”
Dat zegt de hervormde theoloog dr. H. Vreekamp, die zich in eeuwenoude tradities heeft verdiept. „In het christelijke gezin in Hoevelaken waar ik ben opgegroeid, stond er op tweede paasdag een grote schaal eieren op tafel. ’s Avonds staken we in het weiland het paasvuur aan. Pas later vroeg ik mij af waarom we dat deden.”
Dr. Vreekamp schreef de boeken ”De tovenaar en de dominee” en ”Zwijgen bij volle maan”, waarin hij de zoektocht naar zijn Veluwse, heidense wortels beschrijft. „Ik heb het over de prechristelijke cultuur. Nadat het christendom zijn intrede deed in Nederland, zijn er altijd oude gebruiken gebleven. Vooral in Oost-Nederland, waar de Saksen woonden en wonen.”
Het verschil tussen oost en west werd weer duidelijk toen er eens een predikant uit Zuid-Holland naar Rijssen kwam. Hij verbood zijn kinderen naar het paasvuur te gaan kijken, terwijl de autochtone Rijssenaren uit zijn gemeente daar geen enkel probleem van maakten. Ze begrepen het verbod gewoonweg niet. Dr. Vreekamp: „Heel herkenbaar. In het westen is er minder sprake van een aloud mythisch-magisch volksgeloof. Hoe meer je naar het oosten gaat, hoe meer van die oeroude gewoonten je aantreft.”
Al in de 17e eeuw probeerden predikanten de paasvuren te verbieden. Dominees klaagden over „schandelicke ende ergerlicke paeschvuyren.” Anno 2012 gaan geestelijken amper meer tegen het gebruik in. Soms is het zelfs de pastoor of predikant die het paasvuur ontsteekt.
Simpelweg verbieden om naar een paasvuur te kijken, heeft volgens de Eper emeritus predikant geen zin. „De gebruiken zitten te diep geworteld. Als ik naar een paasvuur ga kijken, sta ik er niet alleen maar rustig van te genieten. Liever gebruik ik het als aanknopingspunt voor een goed gesprek. Waarom doen we dit eigenlijk? En waar komt deze traditie vandaan?”
Het paasvuur was volgens de Saksen een louteringsvuur en het licht was een heenwijzing naar nieuw lenteleven. „Het oude seizoen had afgedaan, het nieuwe was begonnen. Dat heeft veel aanknopingspunten met het heilsfeit van Goede Vrijdag en Pasen. Zo kunnen we een brug slaan tussen de kerk en het leven in de wereld.”
Paasvuur en paaseieren zijn betrekkelijk onschuldige gebruiken, vindt dr. Vreekamp. „Dit in tegenstelling tot bijvoorbeeld het oude heidens gebruik dat in tijden van honger ouders hun kind te vondeling legden. Ze gaven het als het ware terug aan de goden. Zulk soort gebruiken moeten we vanuit de Schrift natuurlijk wel afwijzen.”