„Proces-Eichmann staat nog altijd model”
DEN HAAG – Vijftig jaar na de executie van Adolf Eichmann staat zijn rechtszaak nog altijd model voor de moderne procesvoering rond misdaden tegen de mensheid. Voormalig aanklager Gabriel Bach: „Ik ben verbaasd dat de belangstelling nog steeds groeit.”
Hij is hoogbejaard, maar de herinneringen staan Gabriel Bach nog vers in het geheugen gegrift. In 1960 kreeg hij het verzoek om de aanklacht tegen Adolf Eichmann voor te bereiden. De Duitse Jodenjager was kort daarvoor in Argentinië door de Mossad ontvoerd.
Gisteravond deelde Bach zijn ervaringen met de berechting van Eichmann voor een volle zaal in het Vredespaleis in Den Haag. Behalve persoonlijke ontboezemingen, benadrukte de voormalige opperrechter van het Israëlisch hooggerechtshof vooral de spraakmakende juridische aspecten van het proces.
Een eerste probleem waar de aanklagers destijds tegen aanliepen was dat Eichmann werd berecht volgens de wetten van de staat Israël, die ten tijde van het begaan van de misdaden nog niet eens bestond. „Wij moesten hem berechten op grond van terugwerkende kracht.”
Dat bezwaar was vrij snel over- wonnen, aldus Bach. De Processen van Neurenberg hadden wat dat betreft een precedent geschapen. Moeilijker was het bestrijden van het argument van de verdediging van Eichmann dat de Joodse rechters –als overlevenden of familie van overlevenden van de Holocaust– partijdig zouden zijn. „Natuurlijk moet een jurist objectief zijn. Maar elke rechter die het bewijs dat wij aandroegen zonder emotie zou lezen, zou naar mijn idee niet geschikt zijn als lid van de rechterlijke macht.”
De berechting van Eichmann bevestigde voor Gabriel Bach eens te meer het bestaansrecht van de staat Israël. „Ik herinner me nog goed de eerste keer dat Eichmann de rechtszaal binnenliep, tegen de achtergrond van een Israëlische vlag. Hij moest zich verantwoorden voor een onafhankelijk Israëlisch hof.”
Dat gevoel zal voor Bach altijd overschaduwd blijven door de herinnering aan de persoonlijke verhalen die bijdroegen tot de veroordeling van Eichmann. Zo- als het Joodse jongetje dat in Auschwitz naar de gaskamer werd gebracht. De deuren ging- en dicht. Het werd donker. Kin- deren huilden. Bach: „Plotseling werd het weer licht. Er was een trein met aardappels aangekomen. De SS had niet genoeg mensen om de boel af te laden. De 20 kinderen die het dichtst bij de uitgang zaten mochten eruit. Hij was een van hen.”
