Voordeeltje overdrachtsbelasting tijdelijk
Om de woningmarkt te stimuleren, heeft het kabinet vorig jaar de overdrachtsbelasting tijdelijk verlaagd naar 6 naar 2 procent. Deze verlaging is ingegaan op 15 juni 2011 en geldt tot 1 juli 2012. Vervelend voor mensen die net voor 15 juni 2011 een huis kochten. De rechter bepaalde onlangs dat er aan die datum niet te tornen valt.
Wie voor 15 juni 2011 bij de notaris was voor de aankoop van een woning viel (net) buiten het tijdelijk voordelige tarief van de overdrachtsbelasting. Sommige (kersverse) huizenbezitters voelden zich benadeeld. Zo ook het echtpaar Van Santen (de naam is gefingeerd).
Wat was er gebeurd? De heer Van Santen had in 2011 samen met zijn vrouw een woning gekocht. Met de verkoper spraken ze af dat de woning op 7 juni van dat jaar zou worden geleverd. Hiervoor werd een afspraak gemaakt bij de notaris.
Koper en verkoper tekenden daar de akten. Ze ontvingen de sleutel en op de avond van 7 juni was het echtpaar de gelukkige eigenaar van een nieuwe woning. Tijd voor een feestje?
De notaris bracht de kopers voor deze transactie 6 procent overdrachtsbelasting in rekening en betaalde die aan de fiscus. Deze overdrachtsbelasting bedroeg in het geval van het echtpaar Van Santen in totaal 9360 euro.
Verlaging
Enkele weken later, op 1 juli, maakte het kabinet bekend dat de overdrachtsbelasting verlaagd zou worden van 6 naar 2 procent. Deze verlaging zou gelden voor alle juridische eigendomsoverdrachten van woningen van 15 juni 2011 tot 1 juli 2012.
Toen het echtpaar Van Santen ervan hoorde, voelde het zich fors benadeeld. Als de Van Santens immers hadden besloten de overdracht van de woning niet op 7 maar op 15 juni te laten plaatsvinden, leert een eenvoudige rekensom dat zij ruim 6000 euro voordeliger uit waren geweest.
Van Santen stapte niet lang na het bekend worden van de maatregel naar de rechter. De rechtbank in Breda heeft op 31 januari uitspraak gedaan in deze zaak.
Van Santen beklaagde zich erover dat hem het verlaagde tarief onthouden was. Hij beriep zich op schending van de algemene beginselen van behoorlijk bestuur, de Grondwet, de beginselen van behoorlijke wetgeving en het gelijkheidsbeginsel uit internationale verdragen.
De rechtbank moest een oordeel geven. De rechter overwoog allereerst dat de inspecteur de juiste regeling had toegepast, te weten het tarief van 6 procent voor alle eigendomsoverdrachten tot en met 14 juni. Maar daarbij bleef de vraag of er wellicht toch strijdigheid was met het gelijkheidsbeginsel.
Redelijke grond
Hiervoor is van belang dat de wetgever een ruime beoordelingsvrijheid heeft om op zichzelf gelijke gevallen verschillend te behandelen, in dit geval afhankelijk van een datum. Dit is alleen anders indien het oordeel van de wetgever iedere redelijke grond mist.
De rechter pakte de tekst van de parlementaire geschiedenis erbij. Hierin heeft de wetgever de ingangsdatum van 15 juni nader onderbouwd. Daaruit bleek dat het kabinet op 15 juni al enige uitlatingen heeft gedaan over de woningmarkt. Daarom was besloten de maatregel van 1 juli al op 15 juni te doen ingaan, in verband met het gewekte consumentenvertrouwen. Bovendien moesten de budgettaire derving en dekking worden meegewogen en kon men dus niet zomaar vele maanden teruggaan.
Motieven
Al met al lagen er volgens de rechter voldoende motieven ten grondslag aan de ingangsdatum van 15 juni 2011. Deze motieven liggen op het gebied van de rechtszekerheid en op budgettair vlak. De wetgever is volgens de rechter binnen zijn beoordelingsvrijheid gebleven.
Wat het beroep op de Grondwet betreft oordeelde de rechter dat hij daar niet aan mag toetsen. Dat staat namelijk in diezelfde Grondwet vermeld. De inspecteur heeft daarom volgens de rechter gelijk. Een teleurstelling voor het echtpaar Van Santen.
Iedereen die op dit moment een woning koopt, heeft uiteraard wel een voordeel van 4 procent. Dit voordeel vervalt voor alle woningleveringen vanaf 1 juli 2012. Maar wie weet wordt de gunstige maatregel verlengd. Dan moet er wel voldoende budgettaire dekking zijn en dat valt niet mee in deze tijden van bezuinigingen.
Permanente maatregelen
Wat scheelt is dat de dekking van de tijdelijke maatregel vorig jaar ook al gevonden is in permanente maatregelen. Een van de dekkingsmaatregelen (minder renteaftrek bij bijvoorbeeld bedrijfsovernames) is echter nog steeds niet bekendgemaakt. Dat is ingewikkelde materie, waarbij de kool (Europese antidiscriminatieregelgeving) en de geit (het midden- en kleinbedrijf) zo veel mogelijk moeten worden gespaard.
Hoe dan ook, mocht de verlaging toch tijdelijk blijven dan zullen huizenverkopers en vooral huizenkopers toch haast gaan krijgen als de datum van 30 juni begint te naderen. De datum van het passeren van de notariële akten is immers bepalend.
De auteur is belastingadviseur bij Van Kranenburg Belastingadvies.
