Nederland gaf de weduwen in 2011, tijdens de jaarlijkse herdenking van het bloedbad op 
9 december, ieder 20.000 euro als compensatie voor de dood van hun echtgenoten.

Op 9 december 1947 kwamen Nederlandse soldaten het dorp Rawagede binnen. Zeker 431 Indonesische mannen werden geëxecuteerd. Buren van de negen weduwen en lokale ambtenaren eisen nu dat de stokoude dorpsvrouwen de helft van het geld afstaan aan de gemeenschap.

Het duurde 64 jaar voordat het zover was, maar afgelopen september bepaalde de rechtbank in Den Haag dat de Nederlandse staat excuses moest aanbieden en een schadevergoeding moest betalen.

Een van de mensen die geld ontvingen, was Muskar. Zijn moeder, ook een weduwe van het bloedbad in Rawagede, overleed in 2009. Hierdoor kregen Muskar en zijn familie het bedrag van de Nederlandse staat. Zijn leven veranderde voorgoed. Kort na de uitspraak van de rechtbank stond er een mensen­massa bij Muskar op de stoep. Buren en vrienden uit het dorp waren razend dat zij de schade­vergoeding waren misgelopen.

„Ze waren met honderden; sommigen schreeuwden dat ze mijn huis in brand zouden steken als ik hun geen geld gaf”, aldus Muskar onlangs tegenover The Jakarta Globe. „Ik had geen keus.”

De rechtszaak in Nederland en de uitkomst kregen enorme media-aandacht in Indonesië, dat gewoonlijk weinig interesse toont voor zaken uit het verleden. De situatie in Rawagede is momenteel bepaald niet om over te juichen. Het dorpje Balong­sari, waar vroeger Rawagede lag, is regelrecht verscheurd.

Slechts een klein deel van de 3000 inwoners kreeg namelijk compensatie. Het gaat daarbij echter om enorme bedragen voor het verarmde dorp in West-Java. Een grote groep dorpelingen moet rondkomen van nog geen 
2 euro per dag. Met name de jeugdwerkloosheid is torenhoog. Nederland zou 1,2 miljoen euro hebben gereserveerd voor de ontwikkeling van het dorp.

Twee stichtingen in het dorp, die beide een groep inwoners vertegenwoordigen, zijn in een hevige strijd verwikkeld. Sommigen hadden de problemen voorspeld, omdat er al voor de rechtszaak twee groepen waren ontstaan. De negen weduwen en hun familieleden kregen directe juridische hulp vanuit Nederland, terwijl een andere groep die de zaak onderzocht zich gepasseerd voelde. Door de opgelopen spanningen kunnen de weduwen nauwelijks van hun smartengeld genieten.

Op 27 december bleek hoe de situatie was verergerd. Muskar moest onder begeleiding van lokale overheidsfunctionarissen om veiligheidsredenen tijdelijk naar een ander dorp worden gebracht. De spanning in zijn woonplaats was om te snijden.

Muskar zelf vreesde voor zijn veiligheid en wilde voorlopig bij familie in Jakarta wonen. Maar diezelfde gemeenteambtenaren die hem naar het dorp brachten, verzochten hem later terug te keren naar Rawagede. Muskar moest dan echter wel eerst een brief ondertekenen waarin stond dat hij ermee akkoord ging dat hij een deel van het compensatiegeld afstond aan andere dorpelingen. Zijn plan om zijn houten woninkje in een stenen huis te veranderen, is hiermee voor goed van de baan.

Ondanks de tragische ontwikkelingen in Rawagede zijn Indonesische mensenrechten­organisaties blij met de uitspraak van de Nederlandse rechtbank. Deze vormt een stimulans voor Indonesische advocaten om mensenrechtenschendingen aan te kaarten waar de Indonesische regering verantwoordelijk voor is. Een gevoelige zenuw vormen bijvoorbeeld de acties tegen de Indonesische communistische partij PKI in 1965, waarbij naar schatting honderdduizenden Indonesiërs om het leven kwamen. De zaak Rawagede is een cruciale steun in de rug voor de mensenrechtenbeweging in Indonesië.

De nabestaanden van mannen die eind jaren veertig in Zuid-Sulawesi door het Nederlandse leger werden vermoord, bekijken ondertussen onder leiding van de Nederlandse advocate Zegveld of ook zij de Nederlandse staat ook kunnen aanklagen.