De uitkomsten van het eindrapport van de commissie-Deetman zijn ronduit schokkend. Tussen de 10.000 en de 20.000 kinderen zijn tussen 1945 en 1981 misbruikt in rooms-katholieke instellingen.

Terecht legt de commissie-Deetman de vinger bij de zere plek door niet alleen te wijzen naar de Rooms-Katholieke Kerk, maar naar de hele Nederlandse samenleving. Een op de tien Nederlanders van veertig jaar en ouder is voor het achttiende jaar seksueel misbruikt door iemand anders dan een familielid.

Dit grootschalige misbruik van kinderen kon mede plaatsvinden omdat er lange tijd een taboe lag op seksualiteit. Er heerste destijds een cultuur van zwijgen.

Misbruik

Als we de berichtgeving in de media mogen geloven, hebben we deze cultuur van zwijgen en taboes inmiddels achter ons gelaten.

In zekere zin heeft men daar een punt; vanaf de seksuele revolutie in de jaren zestig en zeventig probeert de westerse cultuur zich te bevrijden van het moralistische christelijke „juk” dat ons al eeuwenlang schijnt te knellen.

De vraag is of deze ‘bevrijding’ heeft bijgedragen aan een open cultuur waarin seksueel misbruik is afgenomen. Onderzoek uit 2008 dat is uitgevoerd door het programmaministerie voor Jeugd en Gezin, laat zien dat ongeveer 40 procent van de meisjes onder de zestien jaar is misbruikt. Uit een studie van de Europese Commissie uit 2008 valt op te maken dat tussen de 10 en de 20 procent van alle minderjarige kinderen in Europa in zijn jeugd seksueel is misbruikt.

Seksualiteit mag dan uit de taboesfeer zijn gehaald zoals sommige beweren, één ding laten de cijfers helder zien; het seksueel misbruik vindt nog steeds op grote schaal plaats. De hele misbruikaffaire in de Rooms-Katholieke Kerk houdt onze westerse cultuur dan ook een spiegel voor.

Met ontsteltenis sprak Deetman: „Wat is er met onze samenleving aan de hand, dat we elkaar zo veel ellende aan kunnen doen?” Wat in de kerk gebeurde, had namelijk ook plaats buiten de kerk.

Taboes

Wat in de vorige eeuw aan misbruik heeft plaatsgevonden, vindt nu nog steeds op grote schaal plaats. Met dat verschil dat we nu denken bevrijd te zijn van de christelijke taboes die er eeuwenlang op seksualiteit lagen. Daarmee heeft de westerse cultuur een nieuw taboe gecreëerd.

Alleen maar kritiek leveren op de Rooms-Katholieke Kerk is gemakkelijk. We moeten ons de vraag stellen wat we er mee opschieten als we onze ogen sluiten voor de ‘nieuwe’ taboes van de 21e eeuw.

De christelijke visie op huwelijkse trouw is zo’n taboe en wordt afgeserveerd als niet van deze tijd. Neem de seksualisering van de westerse cultuur, waarbij vrouwen gereduceerd worden tot lustobjecten. Daar hebben we het niet over. Nog steeds sluit deze maatschappij haar ogen, zoals ze dat in voorbije decennia ook deed.

De auteur studeerde cultuurgeschiedenis aan de Universiteit Utrecht.