Britse wapenexpert voelde zich „gemangeld”
„Toen Irak in augustus 1990 Koeweit binnenviel, had ik er geen idee van dat Saddam Hussein de komende tien jaar van mijn leven zou dicteren”, zei dr. David Kelly eens in een lezing. De Britse regeringsadviseur wist toen nog niet dat zelfs zijn tragische dood uit de kwestie Irak zou voortvloeien.
De 59-jarige regeringsadviseur, die donderdagmiddag zelfmoord pleegde, gold als een deskundige van wereldfaam op het gebied van het Iraakse wapenprogramma.
Vooralsnog blijft onduidelijk vanuit welk motief Kelly zichzelf van het leven beroofde. Hij beschouwde zichzelf -in tegenstelling tot de BBC- niet als de voornaamste bron voor het omstreden radiobericht dat de regering de gegevens van de geheime dienst over Irak had aangedikt. Ook wierp hij de beschuldiging van zich dat hij Blairs woordvoerder Campbell had beschuldigd. Hij dacht, evenals enkele parlementsleden, dat hij door het ministerie van Defensie als zondebok naar voren was geschoven.
Kelly voelde zich verraden omdat zijn naam door het ministerie van Defensie was uitgelekt. Hij stond onder „ondraaglijke” druk doordat hij de spil was geworden van de heftige rel tussen de regering en de BBC. Hij had dat kort voor zijn dood gezegd in een interview met The Sunday Times.
Over het verhoor voor de parlementaire commissie vorige week dinsdag was Kelly „heel, heel kwaad” geweest, zei zijn vrouw Janice. Hij had volgens haar donderdagmorgen thuis gewerkt aan een rapport voor Buitenlandse Zaken en wat e-mails gestuurd naar bekenden. „Na de lunch ging hij even wandelen, zoals gewoonlijk”, zei ze. Ze had er geen aanwijzing voor dat haar man zelfmoord zou plegen, „maar hij stond wel onder enorme druk”, aldus Janice Kelly.
Vlak voordat Kelly donderdag de deur uitging, had hij ook nog een e-mail gestuurd naar The Sunday Times. Daarin schreef hij tijdens bijeenkomsten met functionarissen van het ministerie van Defensie „door de mangel gehaald” te zijn. Hij had het ook over „vele duistere krachten die een spelletje spelen.”
In andere berichten die hij verzond, leek hij ernaar uit te kijken weer naar Irak te gaan. In één ervan schreef hij: „Hopelijk is dit snel voorbij en ga ik terug naar Bagdad om met de klus verder te gaan.”
Na de Golfoorlog van 1991 werkte Kelly tot 1998 als VN-wapeninspecteur in Irak. Hij bezocht het land meer dan 35 keer. In 1994 werd hij voor de VN adviseur biologische oorlogvoering, een post die hij behield tot 1999. In de jaren negentig leidde hij overigens ook inspecties naar het Russische biologische wapenprogramma.
Nadat het VN-inspectieteam in 1998 uit Irak werd weggejaagd en het team in 1999 werd opgeheven, ging Kelly weer terug naar het Britse ministerie van Defensie. Een van zijn taken daar was om journalisten bij te praten over zijn specialiteit: wapenbeheersing.
Veel (oud-)collega’s beschrijven Kelly als een „rustige man”, die werkt volgens de „hoogste professionele standaarden.” Een vriend van hem schreef vanochtend in het dagblad The Australian dat „hij niet de man was die de woorden ”sexing up” zou gebruiken.” Dit waren de letterlijke woorden die op 29 mei in het BBC-bericht over het „opleuken” van inlichtengegevens werden gebruikt. Kelly was getrouwd met Janice. Het echtpaar had drie dochters: Sian (32) en de 30-jarige tweeling Rachel en Ellen.