Voor veel waarnemers doet Bush meer voor Afrika dan van hem werd verwacht. Hij heeft immers beloofd de (in vergelijking erg lage) Amerikaanse ontwikkelingshulp voor Afrika en andere arme regio’s de komende vijf jaar te verdubbelen via de zogenaamde Millenniumrekening (MCA). En Bush lanceerde een plan om de komende vijf jaar 15 miljard dollar -10 miljard extra- vrij te maken voor aids-bestrijding in 12 Afrikaanse en twee Caribische landen.

Het probleem is echter dat het Amerikaanse Congres nog voor geen enkel programma geld heeft vrijgemaakt. Het Amerikaanse parlement stemde in de lente al met een ruimte meerderheid in met de bedragen die de regering voorstelde, maar de financiering blijft een dode letter zolang er geen aparte financieringswetten worden goedgekeurd. Dat is noch in de Senaat noch in het Huis van Afgevaardigden gebeurd.

Het oorspronkelijke voorstel van de Amerikaanse president voor de Millenniumrekening bedroeg 1,3 miljard voor 2004, maar in de wetsontwerpen die nu door het parlement geloodst worden, is sprake van 800 miljoen. Het parlement wil ook de financiering van het noodplan tegen aids reduceren met eenderde. Vorige week formuleerde een subcommissie financiën in het Huis een advies over de eerste schijf van het noodplan tegen aids. In plaats van 3 miljard werd het 2 miljard.

Volgens Joseph O’Neill, de directeur van het bureau voor aids-beleid van het Witte Huis, is dat bedrag voldoende om de doelstellingen van het eerste jaar te halen. De pressiegroep Global AIDS Alliance vreest dat het een teken aan de wand is. „De volle 3 miljard -en meer- kunnen nu gebruikt worden om levens te redden en aids-wezen te redden”, zegt Paul Zeitz van de vereniging.

„Wat een cynisme”, zegt Salih Booker van Africa Action, een organisatie die Bush’ verklaringen in Afrika vorige week omschreef als een „wrede misleiding.” „Hier voltrekt zich een catastrofe en de regering denkt dat ze de klus kan klaren met een miljard minder.”

Ook Jim Kolbe, de Republikeinse voorzitter van de subcommissie buitenlandse operaties, klaagt over de begripsverwarring die de communicatie van de president doet ontstaan. Volgens Kolbe verkoopt Bush de huid van de beer voordat die geschoten is door voortdurend over „het aids-programma van 15 miljard” te praten, terwijl de budgettering van het vijfjarenprogramma elk jaar opnieuw moet goedgekeurd worden.

Op de laatste dag van zijn Afrikareis, afgelopen zaterdag in Nigeria, riep Bush zijn parlement op om de budgetten die voor beide programma’s waren opgesteld, volledig goed te keuren. Hij kreeg vrijdag al de steun van enkele tientallen leden van het Huis van Afgevaardigden, die in een brief hun steun uitspraken voor de volle 3 miljard voor 2004.

De parlementsleden eisten ook 1 miljard voor het Wereldwijd Fonds tegen HIV/aids, tbc en malaria. Dat multilaterale initiatief kan de Amerikaanse regering niet bekoren: Bush wil slechts 200 miljoen per jaar bijdragen.

De meeste aids-activisten en gezondheidsexperts vinden dat de 3 miljard voor het Amerikaanse aids-programma beter besteed zou zijn in het Wereldwijd Fonds van de VN, dat aanstuurt op een bundeling van de middelen en op het samenbrengen van de bestaande initiatieven. Bovendien werkt het VN-fonds met patentvrije aids-remmers, terwijl dat voor het Amerikaanse programma nog geen uitgemaakte zaak is. Mogelijk worden de 10 miljard extra in 2004 besteed aan dure geneesmiddelen van Amerikaanse makelij.

De regering heeft laten weten dat ze patentvrije medicijnen wil gebruiken in het programma, maar een formele beslissing daarover is nog niet genomen. De aanstelling, begin deze maand, van Randall Tobias als hoofd van het Amerikaanse aids-programma voorspelt in dit opzicht weinig goeds. De man is een voormalige topman uit de farmaceutische industrie. De Amerikaanse aids-organisaties denken dat Tobias, die tot 1998 aan het hoofd stond van het farmaceutische bedrijf Eli Lilly & Co, vooral de belangen van zijn broodheren zal dienen. Ze eisen dat de Senaat, die de benoeming nog moet goedkeuren, Tobias’ geloofsbrieven onderzoekt.