Privé-ervaringen inspireren Tranströmer
STOCKHOLM (ANP) – De 80-jarige Tomas Tranströmer, winnaar van de Nobelprijs voor de Literatuur 2011, is al tijden een van de invloedrijkste dichters van Zweden. Naar verluidt was hij 13 jaar toen hij voor het eerst de pen oppakte.
Tien jaar later bracht hij zijn eerste dichtbundel uit. In zijn oeuvre staan dromen, het bewuste en het onderbewuste centraal. Hij schetst het leven en de natuur en neemt de lezer in een web van metaforen mee op reis door de menselijke psyche.
De op 15 april 1931 in Stockholm geboren Tranströmer studeerde in de jaren ’50 onder meer literatuurgeschiedenis, poëzie en psychologie aan de Universiteit van Stockholm. In 1954 kreeg hij in Zweden al bekendheid met met de publicatie van gedichten in kranten. Daarna bleef hij publiceren.
Na zijn afstuderen in 1956 behandelde hij als psycholoog jeugddelinquenten, drugsverslaafden en gehandicapten. Tranströmer kreeg in 1990 een beroerte. Nu spreekt hij slecht en werkt hij niet meer als psycholoog. Hij speelt sindsdien met met zijn linkerhand piano en hij dicht onder meer over de dood.
Zijn eerste dichtbundel, ’17 Gedichten’, schreef hij in rijmloze verzen. Hij experimenteerde enkele keren met metrum, maar het grootste deel van zijn oeuvre bestaat uit gedichten zonder regelmatige strofebouw. Een van zijn laatste werken is de bundel ’Het Grote Mysterie’ (2004).
Tranströmer wordt voornamelijk geïnspireerd door privé-ervaringen. Jeugdvakanties, dagelijkse beslommeringen, angstige gedachten en de onzekere toekomst zijn belangrijk voor zijn werk. Zijn achtergrond als psycholoog stelt Tranströmer in staat complexe psychologische kwesties te ontrafelen en te verwoorden.
Het werk van Tranströmer is in meer dan 50 talen uitgebracht. Enkele verzamelbundels van de Zweed zijn in het Nederlands vertaald: ’De herinneringen zien mij’, ’De treurgondel’ en ’Het wilde plein’.
Tranströmer heeft met zijn dichtwerk veel prijzen gewonnen. Zo kreeg hij de Internationale literatuurprijs van Neustadt. Bovendien werd in 1997 in Zweden de ’Tranströmerprijs’ in het leven geroepen.
De afgelopen jaren is hij steevast geschaard onder de kanshebbers voor de Nobelprijs voor de Literatuur. De toekenning dit jaar is daarom geen grote verrassing.