Zondag zijn precies zes decennia verstreken, voldoende tijd om vast stellen dat Cals niet voor niets heeft gewaarschuwd. Iedereen geeft inmiddels wel toe dat de televisie in belangrijke mate heeft bijgedragen aan massificatie en vervlakking, of liever: verhuftering. Velen laten zich inspireren door het gedrag van tv-sterren, mensen nemen aan dat de tv-realiteit werkelijkheid is.

Ook is er algemeen de overtuiging dat de tv op allerlei terrein de geestelijke uitholling heeft aangejaagd. Denk aan verplatting in het taalgebruik, de seksuele moraal, het materialisme en andere wereldse invloeden die via de beeldbuis de gezinnen zijn binnen­gedrongen.

Om die reden was er bij orthodoxe protestanten jarenlang sprake van afwijzing van de televisie. Tot het begin van de jaren zeventig gold dat niet alleen voor de zogenoemde bevindelijk gereformeerden, maar bijvoorbeeld ook voor grote delen van de Gereformeerde Kerken vrijgemaakt. Algemeen was de overtuiging dat wie wilde leven naar Gods geboden, het apparaat beter buiten de deur kon houden.

Rond de jaren zeventig kwam er een omslag. De gereformeerden accepteerden de tv. Maar ook onder bevindelijk gereformeerden begonnen zaken te schuiven. Ook al bleef de tv taboe, informatieve films werden langzamerhand geaccepteerd. Formeel worden in verschillende reformatorische kerken het bezit en gebruik van televisie vandaag nog altijd afgewezen. Onmiskenbaar heeft dat een remmende invloed gehad.

Intussen is er wel sprake van een verschuiving. Uit onderzoek van deze krant blijkt dat het televisiebezit onder reformatorische christenen nog steeds betrekkelijk laag ligt, maar dat twee derde van hen wel televisieprogramma’s bekijkt. De introductie van de computer en internet in de gezinnen heeft daar in belangrijke mate aan bijgedragen.

Door televisie-uitzendingen op de computer te bekijken, is de gebruiker ook in staat zelf te bepalen wat hij wil zien en wanneer. Dat is een belangrijk onderscheid met de televisie, die de kijker op een vast moment een bepaald programma aanbiedt. Inmiddels blijkt echter dat ondanks de mogelijkheid van selectief kijken er niet alleen gekozen wordt voor verantwoorde informatieve uitzendingen. Een plat programma als ”Boer zoekt vrouw” blijkt enorme populair te zijn.

De waarschuwing tegen de gevaren van televisie zoals die zowel door premier Cals als door kerken zijn gedaan, waren zeker niet misplaatst. Helaas moet worden geconstateerd dat ze maar beperkt effect hebben. De programmamakers luisterden niet naar de premier. De kerkleden –ook velen binnen reformatorische kerken– blijken inmiddels de waarschuwingen van ambtsdragers in de wind te slaan. Feitelijk komt het er op neer dat ze wel het tv-toestel afwijzen, maar ondertussen allerlei programma’s consumeren.

Het RD-onderzoek dwingt tot herbezinning. De waarschuwingen tegen de verderfelijke invloed van de televisie hebben nog steeds zeggingskracht. De argumenten zullen echter moeten worden herijkt, willen ze overtuigingskracht hebben. Fulmineren tegen het medium televisie helpt niet. Toch moeten jong en oud ervan doordrongen worden dat veel tv-programma’s een zodanige inhoud en invloed hebben dat die niet past bij een leven met de Heere. Wie daarnaar verlangt, wil zich verre houden van de verleiding tot zonde.