De gescheiden moeder van drie kinderen leed volgens media in Kenia al ruim een jaar aan kanker. Ze werd behandeld in een ziekenhuis in de hoofdstad Nairobi. Daar stierf ze zondagavond laat in het bijzijn van familieleden en enkele goede vrienden.

Maathai, geboren op 1 april 1940 in het dorp Ihithe nabij de iconische berg Mount Kenya. Ze studeerde in de jaren 60 aan universiteiten in de Verenigde Staten en promoveerde in 1971 als eerste vrouw uit Oost-Afrika. Ze was hoogleraar diergeneeskunde, maar gold ook als een expert op andere terreinen, zoals duurzaamheid en milieu.

In 1977 richtte Maathai de Green Belt Movement op. Ze kreeg veel aanhang door eind jaren 80 en begin jaren 90 protesten te organiseren tegen het kappen van bossen. Haar aanhangers plantten circa 40 miljoen bomen.

Het bewind van dictator Daniel arap Moi bleek de hand te hebben in het kappen van de bossen. De kliek rond Moi verdiende veel geld met de verkoop van de grond. Maathai werd tegengewerkt en dat ging vaak gepaard met grof geweld. Zo belandde de activiste diverse keren in de gevangenis en overleefde ze ternauwernood een zware mishandeling tijdens een demonstratie.

Na de historische presidentsverkiezingen van 2002, waarbij Moi na 24 jaar afstand moest doen van de macht, werd Maathai van 2003 tot en met 2005 onderminister van Milieu. Dat werd geen succes omdat haar positie te zwak was. Ze schreef ook enkele boeken, waaronder Unbowed: A memoir (Ongebroken in de Nederlandse vertaling), waarin ze uitgebreid schrijft over haar jeugd, de koloniale tijd en de geschiedenis van haar volk, de Kikuyu.