Dit zijn voorstellen die de commissie-Tabaksblat dinsdag heeft gepresenteerd. De commissie stelde richtlijnen op voor ”corporate governance”, vrij vertaald: het op behoorlijke wijze besturen van een onderneming. De bedoeling is dat de richtlijnen voor behoorlijk bestuur voor beursgenoteerde ondernemingen op 1 januari 2004 in werking treden. De commissie wil de regels zo veel mogelijk wettelijk laten vastleggen.

Binnen de voorgestelde optieregelingen zijn de rechten om aandelen te kopen niet zonder meer opeisbaar. Bestuurders mogen hun opties pas uitoefenen als ze bepaalde doelen hebben bereikt. Als de top van een beursgenoteerd bedrijf een beloning in gewone aandelen krijgt, mag deze niet worden verkocht. Pas als een bestuurder opstapt, kan hij zijn aandelenpakket in het bedrijf van de hand doen. Tevens mag het variabele deel van de beloning nooit meer dan de helft van de totale inkomsten uitmaken.

Daarnaast mogen toplieden uit het bedrijfsleven niet meer actief in aandelen handelen. Ze zijn verplicht hun geld weg te zetten in beleggingsfondsen of een onafhankelijke vermogensbeheerder in te schakelen.

De commissie-Tabaksblat wil ook de exorbitante vertrekregelingen, de zogenaamde gouden handdrukken, inperken. Uit de voorstellen komt naar voren dat bestuurders bij hun vertrek maximaal één jaarsalaris meekrijgen. De hoogte van de ontslagvergoeding moet in het jaarverslag worden vermeld.

Als het bestuur besluit tot een grote overname of verkoop, moet het dit voornemen eerst voorleggen aan de aandeelhoudersvergadering. Om alle aandeelhouders de kans te geven hun oordeel te vellen, moeten de bedrijven hun straks ook de mogelijkheid bieden via internet hun stem uit te brengen.

Uit de conceptcode blijkt verder dat één persoon maximaal vijf commissariaten mag bekleden. Die regel geldt uitsluitend voor mensen die geen bestuurlijke functie hebben bij een grote onderneming. Bestuurders mogen bij maximaal twee beursgenoteerde bedrijven een commissarispost innemen. De voorzitter van een raad van commissarissen mag geen bestuurder zijn.

Volgens voorzitter M. Tabaksblat van de commissie maken Nederlandse bedrijven „een grote sprong voorwaarts” als ze zijn voorstellen invoeren. „Het Nederlandse systeem is zeker niet slecht. Maar we proberen de verhouding tussen de raden van bestuur en commissarissen en de aandeelhouders recht te trekken. Iedereen was ervan overtuigd dat we het systeem aardig moesten opbreken.”

In een begeleidende brief schrijft Tabaksblat dat zijn commissie door de „boekhoudaffaires van de laatste tijd” veel aandacht heeft besteed aan de relatie tussen bestuurders, commissarissen en accountants. Ook de recente discussie over topinkomens vormde aanleiding voor het opstellen van een aantal regels.

De commissie is eerder dit jaar ingesteld door de toenmalige minister van Financiën Hoogervorst. In de commissie hebben niet alleen beleggers (VEB) zitting, maar ook vertegenwoordigers van beursgenoteerde ondernemingen. Daarnaast maken mensen uit de financiële wereld en onafhankelijke deskundigen deel uit van de groep.

Betrokken partijen kunnen tot 5 september reageren op het voorlopige rapport. Daarna komt de commissie met een definitief advies.