Kibera is misschien wel de beroemdste sloppenwijk in de Keniaanse hoofdstad Nairobi. De enige sanitaire voorzieningen zijn de ’vliegende toiletten’. Dat zijn de plastic zakjes waarin de meeste inwoners hun behoefte doen. „Het is een van de mechanismen waarmee de mensen hier hebben leren overleven”, verklaart Mudasia van de Afrikaanse Stichting voor Gezondheidszorg en Onderzoek (Amref). „Je kunt het ver wegwerpen als je het hebt gedaan.” De stortplaatsen, straten en daken van de sloppenwijk zijn bezaaid met afval.

„Met het geld willen we de kinderen van Kibera laten spelen zonder ziek te worden”, zegt Mudasia. Acht op de tien kinderen in Kibera krijgen huidinfecties en diarree. Er is nu ongeveer één toilet per 10.000 inwoners. Amref hoopt 9 miljoen shilling te verzamelen om honderden openbare toiletten te bouwen. Echt afdoende is dat niet. Maar, zegt Amref, „we willen niet enkel geld verzamelen, we willen met de campagne ook duidelijk maken onder welke omstandigheden de mensen in de sloppenwijken moeten leven.”

Kibera is een gigantische sloppenwijk die een hele vallei bestrijkt. Van bovenaf gezien biedt de wijk de aanblik van een troosteloze verzameling verroeste golfplaten. Onder de daken leven 650.000 mensen. Families leven samen in veel te kleine kamers die zijn opgetrokken uit afval. Veertigduizend van hen wonen in de wijk Laini Saba. Daar wil Amref de toiletten en douches bouwen.

De Britse oppositieleider Gary Streeter bracht onlangs een bezoek aan de wijk en toonde zich geschokt. „Ik heb de verschrikkelijkste plekken in de wereld gezien, maar ik moet zeggen dat de sloppenwijken van Nairobi de grootste indruk hebben gemaakt op mij en mijn vrouw.”

Toch verkiezen de inwoners van Kibera, die meestal niet meer verdienen dan 3000 shilling per dag, in de wijk te wonen. „De huur is niet zo erg hoog als in anderen wijken en je kunt makkelijk te voet naar je werk in het centrum van de stad of in de industriegebieden”, zegt Mudasia.

In het begin was het voor Amref niet makkelijk om gehoor te vinden bij de inwoners, want die hebben een ingeboren afkeer van liefdadigheidsorganisaties. „Ze komen hier en ze beloven ons van alles”, zegt Monica Owiro, een inwoonster van Laini Saba. „Maar eigenlijk is er niets veranderd.” De bewoners hebben in de loop der jaren dozijnen organisaties zien langskomen. „En wat kun jij voor ons doen? vroegen ze me in het begin”, herinnert Mudasia zich. „Je doet het voor jezelf, zeiden ze.”

Amref stelde samen met de wijkoudsten een lijst van prioriteiten op en slaagde erin de weerstand van de mensen in de sloppenwijk te overwinnen. Drie jaar later kan de liefdadigheidsorganisatie heel wat resultaten voorleggen. In samenwerking met ingenieurs van de universiteit van Nairobi maakte de gemeenschap van Laina Saba een machine waarmee je met de hand bakstenen kan maken. Ze bouwden er een gezondheidscentrum mee. In 1998 sloegen de inwoners de handen in elkaar om een berg afval te verwijderen en er verrees een voetbalveld waar de jeugd met zelfgemaakte ballen rondholt.

Er zijn nu elf openbare toiletten en douchecabines in de wijk. Dankzij de euro kunnen dat er binnenkort veel meer worden. Amref werkt samen met luchtvaartmaatschappij Alitalia, die haar medewerking verleent aan een inzamelproject in Italië voor oude Europese munten.