Niks geen kaasschaaf. Als het aan minister van Financiën Giulio Tremonti ligt, gaat Italië keihard bezuinigen. Met dikke plakken van ronde pecorino­kazen. Als de ”manovra” of operatie, zoals het pakket met bezuinigingsmaatregelen wordt genoemd, naar de letter wordt uitgevoerd, is in 2014 het begrotingstekort teruggedrongen naar 0,2 procent.

De hoge staatsschuld ligt al twintig jaar boven de 100 procent van het bruto binnenlands product, maar is sinds de crisis van 2008 met bijna 15 procent gestegen. De laatste jaren wordt de schuld sterker gevoeld.

Een week geleden werd dat bijvoorbeeld duidelijk, toen financiële markten zich roerden wegens de schuldpositie van Italië.

Een flinke verlaging van de staatsschuld moet er onder andere toe leiden dat de rente naar beneden gaat. De zogenaamde spread tussen Italiaanse en Duitse staatsobligaties is op het moment bijna 300. Bovendien moet de strengheid van Tremonti ertoe leiden dat de markten zich weer koest houden. Italië heeft een openbare schuld van 1800 miljard euro, meer dan Griekenland, Portugal, Ierland en Spanje samen. Die hoge schuld maakt Europese noodhulp lastig.

De Italiaanse regering en het parlement geven toe aan de economische rede en mogelijk het opportunisme van financiële markten, maar ook zonder druk van buiten was het voor elk rechtgeaard mens duidelijk dat Italië wat aan zijn financiële huishouding zou moeten doen.

De 48 miljard zal elke Italiaan diep in zijn portemonnee gaan voelen. Er wordt gekort op alles. Ten eerste worden alle –niet minder dan 483– belastingvoordelen aangepakt. Het betreft de aftrek voor bepaalde typen onderwijs, crèches en medische zorg. Dat heeft onder meer gevolgen voor gezinnen met kinderen. Verder wordt een vaste bijdrage (her)ingesteld van 10 euro voor elk bezoek aan de eerste hulp of een medisch specialist. De pensioenen gaan ook op de schop. De tijdelijke accijnzen op benzine, als gevolg waarvan de pompprijs de laatste weken sterk steeg, worden definitief.

De ”manovra” staat al maanden in de steigers, en toen ongeveer duidelijk werd wie pijn zou moeten lijden, protesteerden allerlei beroepsgroepen. Donderdag nog bij het ministerie van Cultuur. Maar ook ministers mopperden omdat ze moesten inleveren op hun budget.

De interne oppositie tegen het rigoureuze bezuinigingspakket van vorige week is deels daarop terug te voeren. Tremonti, die van zichzelf kan zeggen dat hij geen vuile handen heeft en nooit gerechtelijk in problemen is gekomen, paart dit morele gelijk aan een misplaatst meerderwaardigheidsgevoel, en dat terwijl zijn optreden verre van mediageniek is. Zo noemde hij medeminister Brunetta publiek een idioot. Daarmee maak je geen vrienden. Daarbij komt dat Tremonti, een lieveling is van Lega Nord, de wat onvoorspelbare regeringspartner van Berlusconi die streeft naar autonomie van de noordelijke gewesten.

Tremonti is kortom een lastige man, ook al omdat Berlusconi’s kiezers de bezuinigingsmaatregelen zeker niet zullen omarmen. Neem de voorgenomen maatregel om beroepsorden als die van advocaten en journalisten af te schaffen. Dit komt ongetwijfeld de economie en het vrije woord ten goede, maar menig parlementariër staat hierom op zijn achterste benen. Ga maar na: 14 procent van de bijna 1000 parlementariërs van beide huizen is advocaat.

Daarbij komt dat Berlusconi een moeilijke periode doormaakt en niet meer automatisch kan rekenen op loyaliteit in eigen gelederen. Berlusconi kondigde vorige maand aan niet meer als kandidaat-premier de volgende verkiezingen in te gaan en schoof de jonge, loyale minister van Justitie Angelino Alfano naar voren als opvolger.

Maar in de financiële storm die Italië treft heeft Tremonti de wind mee. Wie kan hem tegenhouden? Berlusconi houdt nog 36 uur zijn mond, zo meldde diens rechterhand Letta donderdag. „Om de markten niet overstuur te maken.”