Het Bosnisch-Servische leger van generaal Ratko Mladic veroverde de moslimenclave op 11 juli 1995. Het Nederlandse VN-bataljon Dutchbat onder het commando van overste Thom Karremans kon de daarop volgende moord op duizenden moslimmannen en -jongens niet voorkomen.

Jaarlijks krijgen op de erebegraafplaats in Potocari, naast het voormalige Dutchbathoofdkwartier bij Srebrenica, de stoffelijke overschotten van de slachtoffers die de afgelopen twaalf maanden zijn geïdentificeerd, een waardige begrafenis. Dit jaar ging het om 613 personen, die in doodskisten met groene doeken erop naar hun laatste rustplaats werden gedragen. Inmiddels liggen er 5137 moslims begraven.

Dit jaar werd ook Rizo Mustafic begraven, die maandenlang als elektricien voor Dutchbat heeft gewerkt. Het gerechtshof in Den Haag oordeelde dinsdag dat de Nederlandse staat aansprakelijk is voor de dood van Mustafic en twee andere moslims. Dutchbat leverde hen uit aan het leger van Mladic, terwijl men kon weten welk lot de mannen te wachten stond als ze in handen van de Bosnische Serviërs zouden vallen.

Voor het eerst zit bij een Srebrenicaherdenking de vermoedelijke hoofdschuldige achter de tralies: Mladic werd in mei in Servië opgepakt. Zij voormalige politieke baas Radovan Karadzic is al sinds 2008 in handen van het Joegoslavië-Tribunaal in Den Haag.

Bij de herdenking maandag waren twee van de drie leden van het collectieve Bosnische presidentschap, de moslim Bakir Izetbegovic en de etnische Kroaat Zeljko Komsic. Ook president Ivo Josipovic van Kroatië had zijn komst aangekondigd. Izetbegovic sprak lovende woorden over president Boris Tadic van Servië: „Vorig jaar was hij met ons in Potocari en beloofde alles te doen om Ratko Mladic op te pakken. Hij heeft woord gehouden.”

Ongeveer 2000 agenten waren belast met de beveiliging van de herdenkingsbijeenkomst van zo’n 30.000 mensen.

Herdenking in Den Haag

Op het Plein in Den Haag is maandag de val van de moslimenclave Srebrenica herdacht. Zo’n 200 mensen woonden de herdenking bij.

Centrale boodschap bij de herdenking was dat de slachtoffers niet vergeten mogen worden. Overlevenden en nabestaanden krijgen 16 jaar na dato steeds vaker de vraag of ze kunnen vergeten en vergeven. „Maar hoe kan dat? Srebrenica is geen geschiedenis”, aldus Lize den Oudsten namens de organisatie.

Fahrudin Alic, overlevende van Srebrenica, maakte duidelijk zich eraan te storen dat er nog steeds mensen zijn die de genocide van Srebrenica ontkennen. „Dat is een misdrijf, een nieuwe misdaad tegen ons, de overlevenden.”

Advocate Liesbeth Zegveld, die optreedt namens een aantal overlevenden, zei te verwachten dat de Staat wel aan de Hoge Raad zal voorleggen of niet Nederland maar de Verenigde Naties aansprakelijk zijn, omdat het destijds om een VN-missie ging. Zegveld betoogde dat de slachtoffers daar niet mee geconfronteerd moeten worden. Volgens de advocate is de toegebrachte schade overduidelijk en hebben de slachtoffers recht op excuses en financiële compensatie.

Premier Mark Rutte zei afgelopen vrijdag nog dat het kabinet de tijd neemt om zorgvuldig te beoordelen of het in cassatie gaat.