In de marge van het bezoek van de Palestijnse president Abbas aan Nederland, de achterliggende dagen, organiseerden IKV Pax Christi en Een Ander Joods Geluid vrijdag in Den Haag een seminar over die vragen.

Het was een overwegend pro-Palestijns feestje, vrijdagmiddag in Nieuwspoort. Daar zorgden zowel de sprekers voor –onder wie de Palestijnse oud-minister Ashraf al-Ajrami– als het publiek, dat in de vragen een duidelijke voorkeur voor de Palestijnen en hun „strijd tegen de bezetting” toonde.

Het Israëlische geluid moest komen van Ilan Baruch (62), voormalig Israëlisch ambassadeur, geboren in Jeruzalem, zijn leven geriskeerd in het leger – kortom: een „Israëlische patriot”, zoals hij zichzelf kenschetste.

Toch bekritiseerde Baruch zijn eigen regering scherp, zoals hij vaker heeft gedaan sinds hij afgelopen maart publiekelijk ontslag nam als ambassadeur. „We raken steeds verder verwijderd van het altijd gehanteerde principe land-voor-vrede”, motiveerde hij gisteren die stap. „Dit principe betekent dat het einde van het conflict samenvalt met het einde van de bezetting. Als Israël zich daar niet langer aan houdt, maakt het land zichzelf minder legitiem.”

Israël heeft eerder al de Gazastrook ontruimd. Dat heeft niet bepaald vrede opgeleverd. Waarom zou dat wel gebeuren als de Westoever Palestijns gebied wordt?

„Destijds hoopten we dat Gaza een voorbeeld zou worden van een vreedzame samen­leving. Helaas werd het gebied overgenomen door Hamas. Nu dezelfde discussie over de Westoever wordt gevoerd, stelt de publieke opinie in Israël dat de overdracht van de Westoever het einde van Israël zal inluiden. Het is echter verkeerd om ons door die angst te laten gijzelen. Precies om die reden roep ik de Palestijnse Autoriteit steeds ertoe op geen geweld te gebruiken en ben ik blij verrast dat ik ook vandaag weer hoor dat Palestijnse vertegenwoordigers precies hetzelfde doen.”

Maar garanties voor die geweldloosheid heeft u niet.

„Nee, die hebben we niet, maar die moeten er via onderhandelingen wel komen. Onderhandelingen zijn de enige geëigende weg daarvoor. Een stemming in de VN kan nooit een alternatief zijn om weer met elkaar om de tafel te gaan zitten.”

Een mogelijkheid waarbij Israël al het land houdt, de eenstaat­oplossing, is geen echte oplossing, stelt Ilan Baruch. „We moeten het de Palestijnen mogelijk maken zelf een land te creëren, zodat ze zich op gelijke voet weten met ons.”

Is het probleem van de een­staatoplossing niet veel meer dat het Joodse karakter verloren gaat door demografische verschuivingen?

„Dat is niet mijn grootste angst. Het grote bezwaar van de eenstaatoplossing is simpelweg dat het dan nooit tot vrede zal komen. Voor vrede hebben we erkenning nodig van de Palestijnse staat. We kunnen niet én het totale grondgebied bezitten én die staat Joods doen zijn én ook nog democratisch. Dat is simpelweg onmogelijk.”

Een tweestatenoplossing is anderzijds ook niet eenvoudig. Wat moet bijvoorbeeld de status van Jeruzalem worden?

„Aan het eind van het proces zullen we een oplossing vinden voor Jeruzalem, en dat zal een oplossing zijn die al veel vaker is genoemd: een stad die is opgedeeld in een Israëlisch deel en een Palestijns deel, plus een aparte status voor de Oude Stad.”