Marokko stemt over machtspositie vorst
RABAT (ANP) – Marokko stemt vrijdag in een referendum over een nieuwe grondwet die de macht van de koning zou beperken.
Het land is niet immuun gebleken voor de golf van protesten voor democratie die dit jaar Arabische regimes tussen de Straat van Gibraltar en de Golf van Oman heeft doen wankelen.
Voor koning Mohammed VI was 20 februari de dag dat de Arabische lente aanbrak. Veelal jonge betogers gingen de straat op om onder meer een monarchie te eisen waarin de vorst een ceremonieel staatshoofd is. De beweging van 20 Februari heeft sindsdien fel betoogd tegen het beleid en is fel tegen de grondwet die de koning nu aan het volk voorlegt.
Waarnemers menen dat de koning ‘zijn’ grondwet goedgekeurd krijgt dankzij zijn trouwe schare volgelingen en mensen op zijn loonlijst, maar nog niet van de problemen af is. Veel Marokkanen die ja stemmen, verwachten dat hun koning met de grondwet een eerste stap zet naar wezenlijke veranderingen. De oppositie, die zich tot de beweging van 20 Februari rekent, wil niet langer wachten.
Toen Mohammed VI in 1999 als jonge vorst de troon besteeg, hoopten velen al dat er een politieke lente zou aanbreken. Dat bleek voorbarig. Mohammed heeft weliswaar een burgermeisje gehuwd, is niet wars van skipistes en popsterren en moderniseerde de economie, maar het politieke stelsel bleef onwrikbaar in zijn koninklijke handen.
Dat werd in de Arabische lente een nare constructie en de vorst kondigde op 9 maart ingrijpende hervormingen aan. Hij benoemde een commissie die een ontwerpgrondwet maakte en kondigde het referendum aan. Maar de nieuwe grondwet giet volgens waarnemers de almacht van de koning in een andere vorm, zonder er wezenlijk afbreuk aan te doen.
Wel wordt bijvoorbeeld de premier niet langer door de koning benoemd, maar kiest de vorst een politicus van de grootste partij in het land voor de post. De premier gaat dan ogenschijnlijk net als in een constitutionele monarchie aan het werk, maar de koning „staat vlak achter hem.” De vorst moet elke benoeming van een minister goedkeuren.