De moderne Egyptische vrouw maakt zich zorgen. Er zijn minder vrouwen in het huidige kabinet dan onder president Mubarak het geval was. Het is nog onduidelijk hoeveel plaatsen er voor vrouwen worden gereserveerd in het nieuwe parlement. Volgens de vrouwen zien de regerende militaire machthebbers hen volledig over het hoofd bij het maken van de plannen voor het nieuwe Egypte.

Wat echter hun grootste woede heeft gewekt is de behandeling (lees mishandeling) van vrouwen die tijdens Wereldvrouwendag in maart werden gearresteerd bij een protest op het Tahrirplein. Achttien activistes werden gearresteerd, van wie er zeventien zeggen dat ze zwaar werden mishandeld en gedwongen om een maagdelijkheidtests te ondergaan. „Er was een mannelijke arts die ons onderzocht”, zei een van de demonstranten. „We moesten al onze kleren uitdoen. Toen beseften we dat een aantal andere soldaten naar ons stond te gluren. Ik had nooit gedacht dat me dit kon overkomen in Egypte, of waar ook ter wereld. Ik voel me zeer beschaamd.”

Een legerwoordvoerder verklaarde onlangs dat „deze vrouwen geen vrouwen zijn zoals uw dochter of de mijne. Het waren jonge vrouwen die in tenten kampeerden met mannelijke demonstranten. We wilden niet dat de vrouwen later konden zeggen dat wij hen hadden aangerand of verkracht. Dus we wilden bewijzen dat ze al geen maagd meer waren op het moment dat we hen arresteerden.”

Veel vrouwen in Egypte hadden verwacht dat deze revolutie alle mensen zou aangaan, mannen zowel als vrouwen. En dat termen als vrijheid, gelijkheid en sociale rechtvaardigheid ook voor hen, vrouwen, zouden gelden. „Blijkbaar is dat dus niet zo”, verzuchtte een activiste.

De Egyptische legerleiding heeft tot nu toe steeds ontkend dat er maagdelijkheidtests zijn uitgevoerd. Maar vrouwelijke activisten bestrijden die bewering. Het heeft de kwestie alleen maar verergerd. En nu vrezen de vrouwen ook nog dat ze bewust buiten de politieke dialoog worden gehouden.

Hoda Badran, voorzitter van de Alliantie voor Arabische Vrouwen en een voormalig hoge VN-functionaris, was onlangs een van de vooraanstaande sprekers op een vrouwenconferentie in Caïro. Doel van deze conferentie was ervoor te zorgen dat vrouwenstemmen niet ten onder gaan in de verhitte politieke debatten die nu gevoerd worden. „Vrouwen gingen naar het Tahrirplein. Vrouwen hebben deelgenomen aan de voorbereiding van de revolutie”, zei ze. „Ze hebben het plein schoongemaakt, de gewonden verpleegd, maar ze werden ook gedood, net als andere mensen op het plein. Maar na de revolutie zien we dat er beslissingen worden genomen om vrouwen uit te sluiten. Vrouwen verdienen beter.”

De in genderstudies gespecialiseerde Shaza Abdul-Latif zei dat verdere uitsluiting van vrouwen „een nachtmerrie” zou zijn. Ze toonde zich erg ongerust. Het belangrijkste probleem zijn de religieuze partijen die plotseling overal verschijnen. Die kijken naar vrouwen alsof die geen Egyptenaren zijn en geen religie hebben, aldus Abdul-Latif.

De Egyptische samenleving is door alle ontwikkelingen de laatste jaren gestaag conservatiever geworden. Volgens sommigen is dat het gevolg van de moeilijke economische tijden, waardoor de Egyptische mannen naar de golfstaten gaan om daar te werken. Bij hun terugkeer brengen ze veel conservatief gedachtegoed mee. Anderen suggereren dat het een reactie is op de corruptie die welig tierde onder het bewind van Hosni Mubarak.

Wat de oorzaak ook mag zijn, het is onvermijdelijk van invloed op de behandeling en de positie van vrouwen in Egypte. Het onderwijsniveau van vrouwen in Egypte is notoir laag: het analfabetisme onder vrouwen is meer dan 80 procent. Zo op het eerste gezicht is er dus niet dramatisch veel veranderd in de afgelopen maanden, ondanks de val van president Mubarak.

Het grote verschil is echter dat alles nu ter discussie staat. Het open debat floreert als nooit tevoren. Op internet en in kranten wordt een cultuuroorlog uitgevochten tussen degenen die een liberale samenleving willen en degenen die meer ruimte willen voor hun conservatieve interpretaties van de islam en het christendom.

De positie van vrouwen in de samenleving is een van de belangrijkste discussiethema’s. Het is een zeer kritieke periode in de geschiedenis van Egypte. Want nu bestaat een kans om alles wat slecht is en gerelateerd aan het oude systeem te veranderen.