In totaal hebben de VS circa 100.000 militairen in Afghanistan. In de aanloop naar de presidentsverkiezingen van november 2012 is het voor Obama van groot belang dat deze troepenmacht aanzienlijk wordt teruggebracht.

NAVO-chef Anders Fogh Rasmussen verwelkomt het besluit van de Amerikaanse president Barack Obama. „Het besluit van de president is een natuurlijk resultaat van de vooruitgang die we geboekt hebben”, aldus Rasmussen donderdag.

Volgens hem is het tij aan het keren in Afghanistan en staan de Taliban onder druk. De Afghaanse veiligheidstroepen worden elke dag sterker. De overgang naar de situatie waarin de Afghanen zelf het heft in handen kunnen nemen, ligt op schema en kan in 2014 worden afgerond, zei de NAVO-chef.

De Talibanrebellen zeggen in een reactie dat het terugtrekken van militairen „niet meer dan een symbolische stap”.

Volgens de radicale moslims kan de maatregel „nooit leiden tot tevredenheid bij de internationale gemeenschap of het Amerikaanse volk, die de oorlog moe zijn”. De enige oplossing is de totale en onmiddellijke terugtrekking van alle buitenlandse militairen, aldus de Taliban.

Ook Frankrijk wil militairen terugtrekken uit Afghanistan. Dat moet in overleg met de bondgenoten gebeuren, verklaarde het paleis van president Nicolas Sarkozy donderdag. Concrete aantallen en data noemde Parijs echter niet.

Frankrijk heeft ongeveer 4000 militairen ingezet bij de strijd in Afghanistan. Daarmee is het een van de grootste buitenlandse troepenmachten in het land.

Ook Duitsland zinspeelt op een gedeeltelijke terugtrekking. Berlijn hoopt tegen het eind van dit jaar „het Duitse contingent te kunnen verkleinen”. Australië is voorlopig niet van plan militairen terug te trekken. „Ons werk in de provincie Uruzgan gaat op dezelfde wijze door”, zei premier Julia Gillard tegen Australische media. In Uruzgan werkten de Australiërs jarenlang nauw samen met de daar gelegerde Nederlandse militairen.

De aanwezigheid in het Centraal-Aziatische land kost de Amerikaanse schatkist op jaarbasis meer dan 110 miljard dollar (76 miljard euro), terwijl het land kampt met een enorme schuldenlast. Veel Amerikanen plaatsen niet alleen vraagtekens bij de hoge kosten van de legeroperatie in Afghanistan, maar zijn ook kritisch vanwege de menselijke tol van de strijd. Meer dan 1600 Amerikaanse militairen kwamen in de afgelopen jaren om het leven door geweld in Afghanistan.

Het Amerikaanse leger is al bijna tien jaar actief in Afghanistan. De operatie begon eind 2001, toen het schrikbewind van de radicaalislamitische Talibanbeweging ten val werd gebracht. Andere landen leveren op dit moment nog eens 30.000 militairen om het verzet in Afghanistan te bestrijden en om het land te helpen bij de wederopbouw na decennia van oorlogsgeweld.

Het is de bedoeling dat de laatste Amerikaanse en andere buitenlandse militairen uiterlijk in 2014 huiswaarts keren. Tegen die tijd moeten het Afghaanse leger en de Afghaanse politie zich hebben ontwikkeld tot een veiligheidsapparaat dat zelfstandig kan functioneren. Nu is daarvan nog geen sprake.

Obama sprak voorafgaand aan zijn persconferentie telefonisch met een reeks bondgenoten. Onder anderen David Cameron, de premier van Groot-Brittannië, de Duitse bondskanselier Angela Merkel, president Hamid Karzai van Afghanistan en het Pakistaanse staatshoofd Asif Ali Zardari werden bijgepraat door Obama.

Volgens de Amerikaanse president is de tijd rijp om te beginnen aan de afbouw van de troepenmacht in Afghanistan. Hij wees erop dat terreurleider Osama bin Laden onlangs werd gedood, en dat diens netwerk al-Qaida „onder enorme druk staat”. Hetzelfde zou gelden voor de Talibanbeweging.