Een kleiner percentage daarvan -tussen de 5 en 7 procent- is zo angstig dat ze helemaal niet naar de tandarts gaan, zo blijkt uit onderzoek van het Academisch Centrum Tandheelkunde Amsterdam en de Stichting Bijzondere Tandheelkunde (SBT).

„In de meeste gevallen zijn de angsten terug te voeren op een nare of schokkende ervaring bij de tandarts, veelal op jeugdige leeftijd opgedaan”, licht prof. A. de Jongh, bijzonder hoogleraar angst- en gedragsstoornissen in de tandheelkundige praktijk, het onderzoek toe.

Een groot gedeelte van de mensen die fobische angsten kent, heeft last van indringende herbelevingen, symptomen die kenmerkend zijn voor een ernstige angststoornis, ofwel post-traumatisch stress syndroom (PTSS). „Dit kenmerk is dus anders dan wat bekend is van andere fobieën, zoals een spinnen-, muizen- of vliegfobie”, zegt De Jongh.

„Opvallend is ook dat de traumasymptomen zich niet alleen voordoen wanneer de patiënt in de wachtkamer zit voor de behandeling, maar dat patiënten die extreem bang zijn voor de tandarts, daar ook thuis en waarschijnlijk continu last van hebben”, zo wijst het onderzoek uit.

Een van de ergste beelden die bij veel mensen blijven hangen, is de schooltandarts. „Je kent het wel, die bus waar je dan met een paar bibberende klasgenootjes op de bank zit te wachten tot je aan de beurt bent. Ondertussen zie je alles gebeuren in de stoel. Het is vaak niet eens de ervaring in de stoel zelf die het trauma oplevert, maar juist de lijdensweg van een klasgenootje in de tandartsstoel.”

Als patiënten nu worden behandeld, komen dergelijke beelden uit hun jeugd vaak terug, zegt De Jong.

De hoogleraar heeft zelf een Amerikaans behandelprogramma naar Nederland vertaald, waardoor deze extreem angstigen in twee tot drie sessies van hun probleem kunnen worden afgeholpen. Het programma is specifiek gericht op de behandeling van die herbelevingen die de angst voor de tandarts in stand houden. Als er ook andere traumatische ervaringen naar boven komen, is vaak een langdurige behandeling nodig.