De volksstemmingen gingen onder meer over een speciale wet waardoor Silvio Berlusconi weg kan blijven bij rechtszaken tegen hem als hij het te druk zegt te hebben met regeren. Nu het volk die wet heeft afgeschaft, zal Berlusconi zich als elke andere burger voor de rechter moeten verantwoorden. De premier heeft processen tegen zich lopen wegens onder meer fraude, corruptie en het bevorderen van de prostitutie van minderjarigen (seksschandaal ‘Rubygate’).

Ondanks oproepen van de centrumrechtse coalitie van Berlusconi om toch liever naar het strand te gaan, heeft meer dan 57 procent van de Italianen tijdens de twee pinksterdagen zijn stem uitgebracht. Het is voor het eerst sinds 1995 dat bij een referendum in Italië het quorum van 50 procent wordt behaald.

Behalve om rechtszaken tegen bewindslieden ging het om privatisering van de drinkwatervoorziening en om herinvoering van kernenergie. Sinds de kernramp in Japan groeide de twijfel onder Italianen over een plan van Berlusconi om weer kerncentrales te bouwen. De premier heeft dat plan dan ook al tijdelijk opgeschort. De voorstanders van het referendum wilden dat de volksstemming toch doorgaat om er definitief een stokje voor te steken.

De nederlaag bij de referenda is de tweede electorale tegenslag voor Berlusconi binnen enkele weken. Bij verkiezingen in mei veroverde centrumlinks de burgemeestersposten in Milaan en Napels, na Rome de twee grootste steden van Italië.

Veel Italianen schamen zich voor hun premier, die in tal van schandalen is verwikkeld. Na de overwinning van de oppositie bij de referenda was het maandagavond dan ook feest in Rome en pleinen in tal van andere Italiaanse steden. Er wordt muziek gespeeld, gedanst en gedronken; onbekenden omhelzen elkaar. „Het is een strijd die allen heeft samengebracht. Dit is vandaag een feest voor ons allen”, aldus een studente van een actiecomité van de universiteit Rome.