Europees commissaris Stefan Füle (Nabuurschapsbeleid) zei woensdag dat directe financiële steun en nieuwe handelsakkoorden voortaan afhankelijk zullen zijn van zaken als het houden van vrije verkiezingen, de strijd tegen corruptie en de hervorming van het justitiële apparaat, de politie en het leger.

De voorgestelde maatregelen zijn een gevolg van de recente omwentelingen in diverse Noord-Afrikaanse landen. Het zogenoemde ‘nabuurschapsbeleid’ van de EU betreft negen landen langs de zuidkant van de Middellandse Zee en zes in Oost-Europa en de Kaukasus, alsmede de Palestijnse Autoriteit.

Met de 1,2 miljard extra hoopt Brussel de democratische ontwikkelingen in die landen te ondersteunen. Ook wordt gehoopt zo een dreigende stroom migranten die naar Europa willen tegen te gaan.

Landen die hervormingen nalaten of mensenrechten schenden, kunnen steun verliezen. Daartoe wordt de bestaande vaste geografische verdeling van de EU-hulp over de zestien landen losgelaten. „Wie meer hervormt, moet ook meer krijgen”, zei Füle. Nu krijgen de buren langs de Middellandse Zee samen twee derde van de steun, en de Oost-Europese en Kaukasische staten een derde.

De extra hulp zal vooral gericht zijn op de Noord-Afrikaanse landen waar omwentelingen hebben plaatsgevonden of democratische veranderingen gaande zijn. Maar EU-buitenlandchef Catherine Ashton zei dat dit niet betekent dat de Unie haar Oost-Europese buren vergeet.

Met de steun wil Brussel ook de economische ontwikkeling van die landen verbeteren, zodat zij volwaardige handelspartners voor de EU kunnen worden. De Europese Commissie vraagt van de lidstaten dat zij hun markten meer openen voor producten uit die buurlanden.

De EU-lidstaten moeten deze nieuwe aanpak nog goedkeuren.