Het valt nog niet mee om een Griekse econoom van formaat te vinden die bereid is uitleg over de ernstige schuldencrisis van zijn land te geven. In deze fase van de besprekingen tussen Athene, de Europese Unie en het Internationaal Monetair Fonds is het niet opportuun om een al te stellige mening te geven, heet het.

Ook prof. Pantelis Sklias, hoogleraar aan de universiteit van de Peloponnesos, verwijst vooral naar de studies en papers die hij over de Griekse financiële problemen heeft gepubliceerd.

Eén ding staat volgens hem als een paal boven water: het argument dat Griekenland extra zwaar door de internationale financiële crisis is getroffen en daarom nu zo diep in de problemen zit, snijdt geen hout. „Ik houd vol dat de neergang van de Griekse economie slechts gedeeltelijk door de ontwikkelingen in de wereldwijde economie is beïnvloed. Het bestaan van structurele problemen in de Griekse economie, vooral in de fiscale sector, heeft de gevolgen van de economische crisis sterk verergerd.”

Een van de grootste uitwassen van de structurele problemen in de Griekse economie vormt natuurlijk de torenhoge staatsschuld, die inmiddels is uitgegroeid tot anderhalf keer het bruto nationaal product (bnp) – met andere woorden: anderhalf keer zo veel als alles wat de Grieken in één jaar bij elkaar verdienen. Volgens prof. Sklias ligt aan de stijgende staatsschuld een aantal problemen ten grondslag. „Om te beginnen zijn de mechanismen die de staat heeft om inkomsten te verwerven uiterst inefficiënt. Griekenland zit aan de onderkant van de landen waar het minst belasting wordt opgehaald. Amper 20 procent van het bnp komt in de schatkist terecht. In andere EU-landen ligt dat ten minste 10 procent hoger.”

Daar komt nog eens bij dat Griekenland over een enorm ambtenarenapparaat beschikt. Sklias: „Aan salarissen en pensioenuitkeringen voor mensen in overheidsdienst gaat jaarlijks meer dan 50 procent van het bruto nationaal product op. Ter vergelijking: het gemiddelde ligt in de Europese Unie op 37,5 procent.”

Verder heeft Griekenland volgens de hoogleraar zijn economische groei de afgelopen jaren vooral op externe factoren gebaseerd, zoals inkomsten uit de Olympische Spelen, bijdragen uit EU-fondsen en het participeren in de eurozone. „Het uitblijven van staatsingrepen in de economie, het gebrek aan fundamentele veranderingen en een dalende export hebben niet alleen de Griekse economie sterk verzwakt, maar ook onze internationale concurrentiepositie ernstig in gevaar gebracht.”

De grote vraag is natuurlijk of Griekenland bij machte is uit dit economisch dal te klimmen. Nu al gaan er stemmen op om het land failliet te verklaren. Andere deskundigen menen dat het kwijtschelden van de staatsschuld de enige manier is om Griekenland overeind te houden. Er is zelfs gesuggereerd om Athene uit de euro te laten stappen en de drachme weer in te voeren.

Prof. Sklias ziet in geen van die opties de oplossing voor de Griekse problemen. „Waar het om gaat is dat de economie helder wordt gestructureerd. Maar nog belangrijker: dat die structuren ook worden benut. Er zijn in veel gevallen heldere regels, zowel nationaal als vanuit de Europese Unie. Maar ze moeten wél worden gehandhaafd. Daarom is een deugdelijk controlemechanisme nodig.”

Om te beginnen moet Griekenland zijn belastingstelsel grondig hervormen, meent Sklias. „En dan heb ik het er niet alleen over dat het aantal inkomstenbelastingbetalers omhoog moet. De registratie van onroerendgoedtransacties is nu ook heel ondoorzichtig, waardoor de staat enorme bedragen misloopt. Veel transacties verlopen via een buitenlandse rekening. Ook daar vangt de overheid geen inkomsten van.”

Verhogen van de overheidsuitgaven –de klassieke manier om de economie aan te jagen– wijst hij af. „Laat de regering eerst maar eens een gezonde begrotingspolitiek gaan voeren. De staat moet verder de publieke sector ingrijpend reorganiseren.”