Aan het begin van het gesprek houdt Kuiper een koektrommel voor met daarin het ‘jubileumkoekje’, een Ruitertje. Het koekje verwijst naar meelmolen De Ruyter, die vroeger op de plek stond waar nu de Verkadefabrieken staan. De Noord-Hollanders gaan zorgvuldig om met hun verleden: nog altijd maakt een ruiter te paard deel uit van het logo van het bedrijf.

Verkade is meer dan een begrip, een stukje Nederlands erfgoed. Hele generaties zijn opgegroeid met mariakaakjes en sultana’s. Of zoals het rijke verleden van het bedrijf Kuiper illustreert: „Mijn oma spaarde al albums van Verkade en mijn kinderen eten nog steeds koekjes van hetzelfde merk.”

Op 2 mei 1886, rond de klok van halfzes in de namiddag, opende Ericus Verkade zijn brood- en beschuitfabriek, vertelt Tom Verkade, de oudste nog levende telg van de ondernemersfamilie en voorzitter van de Stichting Behoud Cultureel Erfgoed Verkade. Overgrootvader Ericus richtte zich vooral op brood en beschuit, maar ook honing, ontbijtkoek en waxinelichtjes rolden van de band.

Aanvankelijk draaide de Stoom-Brood-en Beschuitfabriek uitstekend, mede door de in de omgeving in overvloed aanwezig zijnde molens. Maar ruim dertig jaar later, in 1919, kwam er een einde aan de productie van brood. Ericus junior en zijn broers Arnold en Anton konden de concurrentie met de talrijk aanwezige lokale bakkers niet langer bolwerken.

Eerder al, in 1912, had de biscuit zijn intrede gedaan in Nederland. Dit van oorsprong Britse koekje bleek een interessant alternatief voor brood: brood moest ’s nachts geproduceerd worden, maar biscuits konden overdag bereid worden. Vanaf dat moment legde Verkade zich toe op de productie van biscuits, bijvoorbeeld van het populaire mariakaakje.

In het interbellum begon Verkade met de productie van chocola. Als gevolg van de Eerste Wereldoorlog waren grondstoffen moeilijk te verkrijgen, uitgezonderd cacao en suiker. Zodoende werd chocola een interessante investering.

Na de Tweede Wereldoorlog groeide Verkade door. Hét succesnummer uit de naoorlogse jaren is de sultana, een langwerpig koekje gevuld met rozijnen en krenten. Het koekje werd al snel populair in Nederlands-Indië. In deze voormalige Nederlandse kolonie bleek de Sultana prima bestand tegen het droge klimaat rond de evenaar.

Anno 2011 is Verkade, sinds 1990 onderdeel van het Britse United Biscuits, een ”runner-up” op de markt van biscuits, vertelt Kuiper. Ook op de chocolademarkt roert het Zaanse bedrijf zich. Het marktaandeel en de omzet stijgen ieder jaar. „Juist in crisistijden kiezen mensen voor een vertrouwd merk. Consumenten houden van authenticiteit.” Helemaal ontkomen aan de gevolgen van de kredietcrisis lukt ook Verkade niet. Kuiper: „We hebben last van de hoge grondstofprijzen. Voor cacao, meel en tarwe moet steeds meer betaald worden.”

De geschiedenis van Verkade is samen te vatten in het begrip ”sociaal ondernemen”, vertelt Verkade: „Aan het begin van de twintigste eeuw was Verkade een van de eerste bedrijven die kortere werkweken invoerden. Eveneens rond de eeuwwisseling waren het de Verkades die een bedrijfhulpfonds instelden voor zieke werknemers.” Momenteel laat Verkade zich graag voorstaan op zijn fairtrade-imago. In 2008 stapten de Noord-Hollanders over op fairtradechocola. Ook wordt er geïnvesteerd in duurzame palmolie.

Op de vraag of Verkade ook kansen gemist heeft, blijft het even stil. Dan zegt Verkade: „In de jaren zestig is er te laat gereageerd op de Europese eenwording. Kort door de bocht gezegd: we waren te groot voor het servet, maar te klein het tafellaken. Daarom moesten we een paar keer reorganiseren.” Ook de opkomst van de supermarkt liet de Zaanse fabrikanten niet koud. Van het ene op het andere moment moest het mes gezet worden in het aantal soorten biscuits. „Vanaf dat moment bepaalden de winkels ons assortiment.”

Innoveren staat hoog in het vaandel bij de Noord-Hollanders. Er wordt met name gevarieerd op bestaande merken. Kuiper: „We willen dicht bij onze kern blijven.”

De nabije toekomst zien de heren „rooskleurig” tegemoet. „We bestaan al 125 jaar. Het is maar een select gezelschap dat de tand des tijds doorstaat. Het verleden heeft ons geleerd dat er toekomst is voor het bedrijf als we trouw blijven aan onze producten en waarden.”