oprichting: De marinebasis en gevangenkamp Guantanamo Bay van de Verenigde Staten op Cuba werd in 2002 opgezet om opgepakte terreurverdachten uit Afghanistan op te sluiten. Er zijn ongeveer 3000 manschappen actief.

juridische status: De regering van de Verenigde Staten pacht het gebied sinds 1898 van Cuba. Het pachtcontract kan slechts gebroken worden indien beide partijen wederzijds toestemming verlenen het contract te beëindigen. Doordat de soevereniteit van Guantanamo Bay feitelijk bij Cuba berust, redeneerden de Verenigde Staten dat de vastgehouden personen in het kamp juridisch ‘buiten’ de VS zouden verblijven. Daardoor zouden voor hen niet dezelfde grondwettelijke rechten gelden als op Amerikaans grondgebied. In 2004 maakte het Amerikaanse hooggerehtshof echter een einde aan deze situatie en besliste dat gevangenen in het kamp toegang hebben tot de reguliere Amerikaanse hoven.

martelingen: Mensenrechtenorganisaties hebben veel kritiek op de harde verhoormethodes in het kamp. Drie Britse gevangenen die in 2004 werden vrijgelaten uit het kamp stelden een dik dossier op over martelingen, seksuele vernedering en gedwongen drugsgebruik in Guantanamo. In 2009 gaf de Amerikaanse regeringsmedewerker Susan Crawford toe dat in het detentiecentrum een gevangene is gemarteld. Het ging om Mohammed al-Qahtani, de zogenoemde 20e kaper, die een belangrijke rol zou hebben gespeeld bij de voorbereidingen voor de aanslagen van 11 september 2001.

sluiting: De Amerikaanse president Barack Obama vindt het kamp „een betreurenswaardig hoofdstuk in de Amerikaanse geschiedenis” en wil tot sluiting overgaan. Obama liet in verkiezingstijd weten dat zijn regering gefaald heeft als het kamp niet binnen twee jaar na zijn aantreden gesloten zou zijn. Het aantal gevangenen is sinds het aantreden van Obama in januari 2009 verminderd van 245 tot 172. Een deel van hen kan worden vrijgelaten, terwijl de rest mogelijk vervolgd wordt in de Verenigde Staten.

EX-GEVANGENEN: Uit de gelekte documenten blijkt dat sommige gevaarlijke gevangenen zijn vrijgelaten. Een van de gevaarlijkste ex-gevangenen is Abu Sufian bin Qumu, tegenwoordig een kopstuk van de opstand in Libië. Volgens de Amerikaanse publieke omroep NPR volgde hij trainingskampen bij al-Qaida, vocht hij met de taliban in Afghanistan tegen de Sovjet-Unie en was hij chauffeur van Osama bin Laden toen die in Sudan woonde. Het is niet duidelijk of hij nog steeds banden onderhoudt met al-Qaida.