De opzienbarende stap werd verwelkomd door de in juli teruggetreden protestantse premier David Trimble, die zijn partij Ulster Unionisten opriep weer zitting te nemen in de katholiek/protestantse regering. De drie betrokken ministers gaven gisteren gevolg aan zijn verzoek.

Trimble zelf zal zijn post naar verwachting volgende week weer innemen, maar daartoe moet hij eerst herkozen worden door het parlement. De rooms–katholieken in het parlement hebben hun steun toegezegd, maar de protestanten zijn nog verdeeld over het behoud van de regering omdat Sinn Fein daarin is vertegenwoordigd. Sinn Fein is de politieke tak van de katholieke IRA. Trimble zei dinsdagavond tevreden te zijn met de stap van de IRA. „Dit is de dag waarvan ons verteld werd dat hij nooit zou komen. Dit is de dag die we nooit zouden zien – ontwapening van de IRA”, zei hij lachend na een gesprek met generaal b.d. John de Chastelain, voorzitter van de ontwapeningscommissie. Adams van Sinn Fein noemde dinsdag „een enorme, bevrijdende sprong voorwaarts.”

Reid zei in het Lagerhuis dat het aantal Britse militairen zal worden teruggebracht zodra de „veiligheidssituatie verbetert.” Hij voegde daaraan toe dat vier militaire en politiesteunpunten worden ontmanteld. Daartoe behoren ook de door rooms–katholieke Noord–Ieren gehate wachttorens aan de grens met de Ierse republiek.

De IRA kondigde dinsdag aan een begin te hebben gemaakt met de ontwapening. Reid noemde in het parlement het besluit van de IRA „uniek en oprecht historisch.” Volgens hem komt het vredesproces hierdoor op een heel nieuw politiek niveau. Hij zei dat de IRA wapens, munitie en explosieven heeft vernietigd.

De IRA heeft dertig jaar gestreden tegen de Britse overheersing in Noord–Ierland. De groepering houdt zich sinds 1997 aan een staakt–het–vuren. In de provincie zijn nu nog 13.500 Britse militairen aanwezig. Het Noord–Ierse conflict heeft aan alle zijden in totaal ten minste 3600 mensenlevens geëist.

Premier Blair noemde de ontwapening gisteren in een toespraak voor het parlement „een grote stap naar voren” die een „ruimhartig antwoord rechtvaardigt.” Een woordvoerder van de premier had eerder op de dag al gemeld dat de militaire en politiesteunpunten worden ontmanteld „zo snel als logistiek mogelijk is.” Ook wordt een begin gemaakt met de hervorming van de door protestanten gedomineerde politiemacht in Ulster. Het vredesproces raakte dit jaar in een crisis nadat Trimble opstapte als eerste minister van de regionale regering uit onvrede over uitblijven van ontwapening door de IRA. De drie ministers uit zijn partij volgden zijn voorbeeld. Volgens Trimble moet de herbenoeming zaterdag door de partijleden nog officieel worden goedgekeurd.

De Amerikaanse president Bush is blij met de ontwapening van het Ierse Republikeinse Leger. Hij sprak van een historische stap die Noord–Ierland dichter bij een duurzame vredesregeling brengt.

Bush zei dat de Noord–Ieren nu dichter bij de vrede zijn waar ze recht op hebben. Hij sprak de hoop uit dat alle paramilitaire groepen in Noord–Ierland hun best doen om een totale ontwapening te realiseren, zoals afgesproken in het akkoord dat drie jaar geleden op Goede Vrijdag werd gesloten.

Het besluit tot ontwapening van de IRA voert de druk op de protestantse paramilitaire groeperingen op. Een van de loyalistische organisaties, de Ulster Defence Association, heeft al aangekondigd na de stap van de IRA geen wapens te zullen inleveren.

David Ervine van de Progressieve Unionistische Partij, die banden heeft met de protestantse paramilitaire Loyalist Volunteer Force (LVF), zei niet over aanwijzingen te beschikken dat de LVF van plan is het voorbeeld van de IRA te volgen. De LVF heeft onlangs nog een katholieke journalist vermoord. Ook de Ulster Defence Association wordt verdacht van recente aanslagen.

*Teveel tekst: 37 n