Hoeveel mensen zijn er al gestorven door de strijd in Ivoorkust?

De Verenigde Naties gaan uit van circa vijfhonderd doden. Er zijn mogelijk meer dan een miljoen mensen op de vlucht geslagen.

Wat is de kern van het conflict?

Laurent Gbagbo is president sinds 2000 en doet er alles aan om op het pluche te blijven zitten. Eigenlijk hadden in 2005 presidentsverkiezingen moeten plaatsvinden, maar Gbagbo wist die tot zes keer toe uit te stellen en bleef ondertussen gewoon aan als staatshoofd. De stembusgang had uiteindelijk plaats in november, onder toezicht van de Verenigde Naties. Gbagbo’s rivaal Alassane Ouattara won, maar de president weigert tot op de dag van vandaag afstand te doen van zijn ambt, ondanks maandenlange druk van vrijwel de volledige internationale gemeenschap. Strijders van Ouattara maakten deze week een eind aan de patstelling. In een paar dagen tijd veroverden ze vanuit hun machtsbases in het noorden bijna de hele zuidelijke helft van het land, die tot dan toe in handen van Gbagbo was.

Wat gaat er nu gebeuren?

Gbagbo’s dagen lijken geteld. De troepen van Ouattara hebben de staatstelevisie in handen en openden in de nacht van donderdag op vrijdag het vuur op de residentie van Gbagbo in Abidjan. De chef-staf van het leger, tot voor kort een belangrijke steunpilaar van Gbagbo, zocht donderdag een veilig heenkomen in de ambassade van Zuid-Afrika. Gabgbo kan zich tot het bittere eind blijven verzetten en een bloedbad veroorzaken, of hij kan de wijk nemen naar een ander land. De autoritaire president Jose Eduardo dos Santos van Namibië geldt als een bondgenoot van Gbagbo en zou hem bescherming kunnen bieden tegen dreigende vervolging door het Internationaal Strafhof in Den Haag.

Hoe heeft het zo ver kunnen komen?

Rond 2000 gold Ivoorkust als een baken van stabiliteit en welvaart in de regio, onder meer dankzij winsten uit de cacao-industrie. Miljoenen mensen uit veel armere noordelijke buurlanden vonden in Ivoorkust werk. De migranten delen het islamitische geloof met inwoners van het noorden van Ivoorkust. In het overwegend christelijke zuiden ontstond onvrede over de toevloed van buitenlanders. Populistische politici voedden de xenofobe gevoelens en zetten vraagtekens bij de Ivoirité (Ivoriaansheid) van de burgers in het noorden.

Hoe reageerden de noordelingen?

Die voelden zich gediscrimineerd in eigen land. Ouattara, een moslim uit het noorden, was een van de slachtoffers. Hij werd uitgesloten van eerdere presidentsverkiezingen omdat een van zijn ouders uit Burkina Faso kwam. Desondanks kon hij daarvoor wel premier zijn van Ivoorkust, in een periode dat het land nog niet in de greep was van haat tegen buitenlanders. In 2002 kwam het tot een burgeroorlog, toen militairen uit het noorden begonnen te muiten en oprukten naar Abidjan. Hun opmars werd halverwege het land gestopt door Franse troepen en een VN-macht.