Achmed Zakajev, een afgezant van de Tsjetsjeense separatistenleider en–president Aslan Maschadov, heeft gisteren verklaard rechtstreeks overleg te willen gaan voeren met Moskou. Viktor Kazantsev, president Poetins speciale afgezant voor de Kaukasus, zei dat dit overleg al binnen tien dagen in Moskou kan plaatshebben.

Inzet van de onderhandelingen blijft vooralsnog onduidelijk. Moskou zegt dat er uitsluitend gesproken kan worden over ontwapening van separatistische strijders. Tsjetsjeense vertegenwoordigers verklaren dat er vooraf geen enkele voorwaarde aan de onderhandelingen zijn gesteld.

Toespraak
De toenadering komt precies een maand nadat president Poetin de Tsjetsjeense opstandelingen had opgeroepen hun wapens neer te leggen. Als onderdeel van een televisietoespraak over antiterroristische acties gaf Poetin de separatisten 72 uur de tijd om al hun wapens in te leveren.

De president sprak toen ook over de allerlaatste kans voor de rebellen om vreedzaam te integreren in de Tsjetsjeense burgersamenleving. Maar hij vertelde niet wat het Kremlin zou doen indien het ultimatum af zou lopen zonder resultaat.

Achteraf gezien was Poetins oproep vooral de aanzet tot een eerste toenadering tussen het Kremlin en de rebellen. Na de toespraak kwam er telefonisch contact op gang tussen de separatisten en Kazantsev. Ook het uiteindelijke aanbod van Zakajev gisteren om voor overleg naar Moskou te komen vond plaats in een telefoongesprek met Poetins afgezant.

Kazantsev toonde zich gisteren in de Russische media overtuigd dat de onderhandelingen zullen plaatsvinden en tot resultaat zullen leiden. „Wij zien licht aan het einde van de tunnel, wat betekent dat er een vreedzaam einde aan dit conflict kan komen.’’

Ook Zakajev lijkt hiervan overtuigd. „Als er zich geen belangrijke complicaties voordoen, denk ik dat een dergelijke ontmoeting binnen tien dagen mogelijk is”, zei hij in een telefonisch interview gisteravond op de Russische televisiezender NTV. Daarin opperde hij als mogelijke gespreksthema’s een einde aan de Russische militaire activiteiten in Tsjetsjenië en de terugkeer van de grote aantallen vluchtelingen.

Het optimisme van Kazantsev en Zakajev wordt lang niet door iedereen gedeeld. Zo verklaarde de speciale Kremlin–woordvoerder voor Tsjetsjenië, Sergej Jastrzembski, dat Maschadovs vertegenwoordigers niet moeten denken dat er nu sprake zal zijn van een dialoog tussen Moskou en Grozny.

„De macht in Tsjetsjenië behoort niet meer aan degenen die zich in de bossen en bergen schuilhouden”, zei Jastrzembski, daarbij doelend op de rebellen.

Ook Achmad Kadyrov, het hoofd van het pro–Russische burgerbestuur van Tsjetsjenië, zei in een interview met het Russische persbureau Interfax dat Maschadov niet de illusie moet wekken van gelijke onderhandelingen. „Het zal hier uitsluitend gaan om het vaststellen van tijd, plaats en voorwaarden voor het neerleggen van de wapens door de rebellen.”

Maar zelfs ingeval er gelijkwaardige vredesonderhandelingen zullen plaatsvinden tussen Maschadov en het Kremlin, is het nog maar de vraag of deze daadwerkelijk gevolgen zullen hebben voor de situatie in Tsjetsjenië zelf. De meeste Tsjetsjeense strijders opereren immers niet onder Maschadov, maar onder de veel extremistischer veldheren Sjamil Basajev en de Jordaniër Chattab.

De oorlog in Tsjetsjenië gaat vooralsnog gewoon door. Formeel zeggen de Russen vrijwel het gehele Tsjetsjeense grondgebied onder controle te hebben. Maar vrijwel dagelijks vallen er aan de Russische kant doden door aanvallen van separatistische zijde.