Een IAEA-functionaris stelde onder meer dat niet alle Japanse centrales zijn ontworpen om zware aardbevingen te weerstaan. Hij omschreef dit als een ernstig probleem. Toen een rechtbank een onveilige kerncentrale liet sluiten, maakte de overheid dit ongedaan, blijkt uit een ander document op WikiLeaks.

De onthullingen komen op het moment dat Japan met man en macht vecht om een nucleaire catastrofe te voorkomen. Na de aardbeving en de tsunami van afgelopen vrijdag zijn er grote problemen bij de kerncentrale Fukushima I, ten noorden van Tokio. Er zijn meerdere explosies en branden geweest. Door haperende koeling dreigen splijtstofstaven te smelten. De angst onder de tientallen miljoenen inwoners van Tokio groeit.

De autoriteiten wilden woensdag een mengsel van zeewater en boorzuur boven de beschadigde kerncentrale droppen. Dat zou de splijtstofstaven moeten afkoelen en kettingreacties in de reactorkern moeten tegengaan. Voorlopig is echter van het plan afgezien. Volgens het Japanse persbureau Kyodo is de radioactiviteit rond de centrale nog te hoog.

Eurocommissaris Günther Oettinger (Energie) zei te vrezen dat Japan de controle over Fukushima I kwijt is. „We moeten vrezen dat alles in handen van God is en dat zich de komende uren verdere catastrofale ontwikkelingen voordoen”, verklaarde de Duitse politicus.

De woorden van Oettinger werden afgezwakt door het hoofd van het IAEA, de Japanner Yukiya Amano. Hij noemde het te vroeg om te stellen dat de situatie onbeheersbaar is geworden, ook al is de toestand in zijn ogen wel „zeer ernstig”. Volgens Amano zijn drie reactorkernen van Fukushima I beschadigd.

Ook de Japanse keizer Akihito heeft zich uitgelaten over de crisis in zijn land. De keizer spreekt zelden in het openbaar. Akihito liet weten diep bezorgd te zijn. „Het aantal sterfgevallen neemt dag na dag toe en we weten niet hoeveel slachtoffers er zijn gevallen”, aldus de keizer in zijn korte televisietoespraak. „Ik bid voor de veiligheid van zo veel mogelijk mensen.” Akihito, die somber en stoïcijns oogde, riep zijn onderdanen ook op tot kalmte. Het officiële dodental van de aardbeving en de tsunami is gestegen tot boven de vierduizend.