Als verzelfstandigd bedrijf kan de haven beter samenwerken met andere partijen in de logistieke sector, zoals andere havens. Volgens de gemeente is dat nodig om een goed havennetwerk in Nederland en goede verbindingen met het achterland te creëren. Dat is weer belangrijk om transport over het water en het spoor te bevorderen, de wegen te ontlasten en zo een bijdrage te leveren aan een beter milieu. Door meer samen te werken, kan de haven ook de internationale concurrentie beter het hoofd bieden.

De aandelen in de nieuwe NV zijn in eerste instantie in handen van de gemeente Amsterdam. Het is ook mogelijk dat er in de toekomst andere publieke aandeelhouders komen. Daarbij valt te denken aan gemeenten in de regio, de provincie Noord-Holland, het Rijk en andere havens. Daarbij is ook grote broer Rotterdam een optie. Een fusie met die haven is volgens wethouder Freek Ossel (haven, PvdA) echter niet de bedoeling.

Amsterdam wil wel een leidende rol blijven spelen in de haven. „Wij willen de bepalende partij blijven”, aldus Ossel. De hoofdstad weet echter nog niet hoeveel van de aandelen ze zelf in handen wil houden. Het stadsbestuur hoopt dat de gemeenteraad nog voor de zomer groen licht geeft voor de verzelfstandiging. De haven moet dan vanaf begin 2012 een zelfstandig bedrijf zijn.

De Amsterdamse haven is sinds 2009 de vierde haven van Europa. Er werken 35.000 mensen. De bedrijvigheid in de haven en de rest van het Noordzeekanaalgebied levert een bijdrage van 7,5 miljard aan de economie.

Het is niet voor het eerst dat Amsterdam een gemeentelijke dienst of bedrijf verzelfstandigt. Onder meer het openbaarvervoerbedrijf GVB en het Amsterdam Museum (voorheen het Amsterdams Historisch Museum) gingen de haven voor.