Verliezen was geen optie waar Gbagbo en zijn aanhangers rekening mee hielden. ”We winnen of we winnen”, luidde de slogan voor zijn herverkiezing in Ivoorkust, november vorig jaar. De uitslagen zetten Gbagbo echter op 350.000 stemmen achterstand op zijn rivaal. Allasane Ouattara. Gbagbo wil het echter niet geloven.

„Hij is nooit een democraat geweest”, zegt Gbansé in zijn huis in Bolsward, waar een portret van de Amerikaanse president Barack Obama aan de muur hangt. De journalist maakte Gbagbo van nabij mee toen hijzelf begin jaren negentig actief was in de Ivoriaanse vakbeweging. „In die tijd pleitte Gbagbo samen met de vakbonden voor meer openheid in Ivoorkust, maar al snel bleek dat het hem puur om de macht ging. Hij liet ons later weer even hard vallen. Dat hij nu weigert op te stappen, verbaast me dus niets. Alles draait om zijn persoon. Het parlement had ook niets in te brengen.”

De gevolgen van de koppigheid van Gbagbo beginnen intussen serieus te worden. Sinds de bekendmaking van de verkiezingsuitslagen zijn er in Ivoorkust meer dan 300 mensen gedood en tienduizenden burgers op de vlucht geslagen. De gerenommeerde denktank International Crisis Group wees er deze week in een rapport op dat de internationale gemeenschap zich moet realiseren dat Gbagbo bereid is tot het bittere einde door te vechten, met alle gevolgen van dien. De denktank vreest anarchie en economische rampspoed voor de hele regio.

„Het hele land ligt plat”, erkent Gbansé, die als beheerder van de website connectionivorienne.net het nieuws in zijn geboorteland op de voet volgt. „Veel banken zijn dicht, de import stagneert, waardoor basisproducten zoals olie, vlees en vis steeds duurder worden. Dat gaat een keer fout.” De Ivorianen zijn volgens hem moedeloos en kwaad over de opstelling van de Afrikaanse Unie, die aanvankelijk ferme taal sprak tegen Gbagbo, maar niet militair tegen hem optreedt.

Een grote opstand van de Ivoriaanse bevolking verwacht Gbansé echter niet. „Daarvoor zijn de mensen te bang”, zegt hij. „Ze hebben bij eerdere onlusten al te veel doden op straat gezien. Dat willen ze niet nog een keer meemaken. Tijdens de burgeroorlog van 2002 en 2003 zijn er veel doden gevallen, evenals rond de machtsovername van Gbagbo in 2000. En ook nu wordt er op burgers geschoten.”

Gbansé denkt dat zware sancties vanuit de buurlanden en het Westen kunnen helpen om Gbagbo van de troon te stoten. Ook de International Crisis Group roept op tot harde actie. „Elk voorstel om Gbagbo langer in het zadel te houden, al was het maar tijdelijk, zal de chaos bevorderen en de risico’s vergroten”, stelt analist Rinaldo Depagne van de denktank. „Het regime van Gbagbo is een serieuze bedreiging voor vrede, veiligheid en stabiliteit in de hele West-Afrikaanse regio.”

De denktank acht een gewapend conflict „het meest waarschijnlijke scenario.” Gbansé heeft echter goede hoop dat een oorlog in het gebied voorkomen kan worden. Volgens hem staat het Franse leger in Ivoorkust op het punt om in te grijpen. „Daar is Gbagbo bang voor”, aldus Gbansé. De Fransen hebben vanouds een sterke positie in Ivoorkust en beheersen een groot deel van het bedrijfsleven. Gbagbo heeft een keurleger van zeer goed bewapende troepen en bovendien huurlingen uit Liberia en Sierra Leone in dienst, maar volgens Gbansé kan hij de Franse troepen niet aan.

De aanhang van Gbagbo moet vooral worden gezocht in het christelijke zuiden van het land, terwijl de islamitische Ouattara vooral op de noordelingen kan rekenen. De scheidslijnen zijn echter niet absoluut, aldus Gbansé. „Mijn christelijke zussen hebben op Ouattara gestemd, en zij zijn zeker niet de enigen”, zegt hij. Volgens de Bolswardse journalist heeft Gbagbo, zelf rooms-katholiek, echter wel grote aanhang binnen de pinksterkerken. „Hij is conservatief. De onstuimige groei van de pinksterkerken in Ivoorkust is in zijn voordeel.”

Gbagbo bedient zich graag van religieus en nationalistisch discours om zijn invloed vast te houden. Volgens Gbansé speelt religie een rol in de tegenstellingen in Ivoorkust, maar is die niet alles bepalend. „Twisten over grondbezit vormen een hardnekkiger probleem”, zegt hij. „Er is nooit een duidelijk overheidsbeleid geweest rond landbezit, terwijl dat met de vele immigranten uit buurlanden een bijzonder aangelegen thema is.”

Gbagbo probeert op de immigrantenproblamtiek in te spelen met patriottistische taal. „Dit is ons land”, jubelt een populair liedje van de Gbagboaanhang. De vraag is echter hoe lang nog.