Hij promoveerde in 2007 aan de universiteit van Bayreuth op het onderwerp Grondwet en sociaal contract - constitutionele ontwikkelingsstappen in de VS en de EU. Destijds leverde het proefschrift hem het hoogste cijfer op, summa cum laude. De afgelopen weken is hij onder meer beschuldigd van citeren zonder bronvermelding.

Zu Guttenberg heeft toegegeven dat hij op een „kennelijk zeer foutieve” manier heeft gehandeld die in strijd is met de wetenschappelijke ethiek. Hij dacht ten onrechte dat hij zijn politieke werk en een gezin met jonge kinderen kon combineren met een promotie, aldus de baron. Hij heeft zijn titel ingeleverd.

De familie van de baron is vernoemd naar het plaatsje Guttenberg in Opper-Franken, vlakbij de grens met Tsjechië. De adellijke afkomst is Zu Guttenberg bijna aan te zien en te horen: hij is in het openbaar altijd onberispelijk gekleed en gekamd en houdt briljante toespraken, in het Duits en in het Engels.

Zu Guttenberg werkte enige tijd in het familiebedrijf van de grootgrondbezitters. Hij studeerde rechten en politicologie. Hij zit sinds 2002 in de Bondsdag voor de conservatieve CSU, de Beierse zusterpartij van de christendemocratische CDU van bondskanselier Angela Merkel. Een potentiële opvolger van Merkel, werd hij wel eens genoemd.

In 2009 werd hij met 37 jaar de jongste minister van Economische Zaken die de Bondsrepubliek ooit heeft gehad. Later dat jaar verruilde hij die portefeuille voor Defensie. Ook op dat departement is hij de jongste minister ooit. Op Economische Zaken kreeg Zu Guttenberg te maken met de internationale financiële crisis. Hij toonde zich erg terughoudend wat staatssteun aan noodlijdende bedrijven betreft.

Op Defensie zette Zu Guttenberg zich in voor een versterking van de inzet van het Duitse leger in Afghanistan, officieel een ‘stabilisatiemissie’ in een ‘gewapend conflict’. Na de dood van drie Duitse militairen repte Zu Guttenberg in april 2010 voor het eerst over ‘oorlog’. Later dat jaar zette hij de beslissende stappen voor de opschorting van de dienstplicht.

KT, zoals zijn vrienden hem noemen, is met een van zijn ‘soort’ mensen getrouwd: met Stephanie gravin van Bismarck-Schönhausen, een achterachterkleindochter van de befaamde rijkskanselier Otto von Bismarck. Het stel heeft twee dochters. De vrouw van de minister verwierf op de Duitse tv bekendheid door haar strijd tegen seksueel misbruik van kinderen.