Russen weten inmiddels niet meer waar ze aan toe zijn. Voortdurend komen er berichten naar buiten dat er in hun land weer nieuwe SARS-gevallen zijn geconstateerd. Inmiddels zijn er al tientallen vermeende patiënten opgenomen in het ziekenhuis. Maar vervolgens zeggen de autoriteiten laconiek dat er niets bewezen is en er dus niets aan de hand is.

Tot nu toe is er pas één SARS-geval officieel bevestigd. Het betreft een 25-jarige Rus in het plaatsje Blagovesjtsjensk in de provincie Amoer aan de grens met China. Moskou heeft nog geen volledige bevestiging gegeven. Nog niet alle laboratoriumcontroles zouden zijn afgerond.

Maar Ruslands hoogste publieke gezondheidsfunctionaris, de hoofdarts Gennadi Onisjtsjenko, heeft inmiddels op eigen gezag verklaard dat het om SARS gaat. „Twee van de vijf tests waren positief, maar dit zijn wel de meest belangrijke.”

Onisjtsjenko zegt er ook rekening mee te houden dat er al veel meer SARS-gevallen in Rusland zijn, met name onder de grote groep illegale Chinezen. „Het is heel waarschijnlijk dat deze patiënten geen hulp zoeken bij Russische dokters vanwege hun illegale status, daardoor weten we dus niet van hun bestaan af.” Er wonen in Rusland volgens voorzichtige schattingen ver over de miljoen illegale Chinezen, met name in het oosten van het land.

De angst bij de modale Rus is aanzienlijk. Uit een eerder deze week gehouden enquête van het onderzoeksbureau Publieke Opinie blijkt dat de helft van de Russische bevolking ervan overtuigd is dat SARS zich op korte termijn door het gehele land zal verspreiden.

Veertig procent houdt er zelfs rekening mee dat zijzelf of hun naaste familieleden direct met SARS te maken zullen krijgen. In regio’s die aan China grenzen, gaat het om meer dan tweederde van de bevolking.

Inwoners uit deze regio’s hechten maar weinig waarde aan de sussende woorden vanuit het verre Moskou dat „alles onder controle” zou zijn. Zij weten immers als geen ander hoe poreus de grens tussen China en Rusland is.

Officieel is het aantal bemande grenscontroleposten aan de Chinese grens tot een minimum teruggebracht. Ze zouden allemaal zijn uitgerust met medische controleapparatuur. Ook mogen Chinezen alleen nog maar Rusland verlaten. En binnenkomende Russen zouden tien dagen onder quarantaine moeten worden gesteld.

Maar in de praktijk werkt dit niet. Zo beschikken lang niet alle nog functionerende douaneposten over de juiste medische controleapparatuur. Bovendien slagen de aan de grens wonende Chinezen er toch in heen en weer te reizen. De slecht betaalde Russische grenswachten blijken makkelijk omkoopbaar te zijn.

De laatste dagen verschijnen er in de Russische pers ook steeds vaker berichten over uit de hand lopende SARS-controles. Zo toonde de televisiezender NTV hoe in de Siberische stad Omsk een uit China afkomstige trein werd omsingeld door met maskers en wapens uitgeruste politieagenten.

Vervolgens was te zien hoe een groep artsen in speciale beschermende pakken de wagons binnengingen. Zij ontsmetten alle wagons met een speciaal middel en controleerden van alle passagiers de lichaamstemperatuur. Pas vele uren later kwamen ze naar buiten, in gezelschap van een soldaat die men verdacht van besmetting met SARS.

Volgens een conductrice was er grote onrust ontstaan onder de treinpassagiers. Zij mochten al die tijd niet van hun plaats komen, ondanks dat de meesten al een halve dag niet hadden gegeten. Bovendien was alles hermetisch afgegrendeld. Sommigen raakten hierdoor bedwelmd door het toegepaste ontsmettingsmiddel, dat een grote concentratie aan chloor bevatte.

Ook in Moskou en Sint-Petersburg wordt dit ontsmettingsmiddel tegen SARS op grote schaal toegepast. In beide steden worden inmiddels wekelijks alle trams, bussen en metrowagons met dit middel ontsmet. En de bestuurders moeten zich regelmatig medisch laten onderzoeken op SARS.

Vooral in Moskou bestaat er grote angst voor SARS-verspreiding. Er wonen hier naar schatting meer dan 100.000 (meestal illegale) Chinezen, die vanwege hun handeltjes nauw contact onderhouden met hun vaderland.

Inmiddels heeft het stadsbestuur vele tientallen door Chinezen bewoonde hotels en pensions laten ontsmetten en een aantal zelfs laten sluiten. Ook Chinese en Vietnamese markten staan onder streng toezicht van de medische autoriteiten. Er zijn medische controleposten geopend en op grote schaal mondkapjes rondgedeeld.

De autoriteiten van Sint-Petersburg zien zich deze dagen geconfronteerd met een grote toestroom van buitenlandse gasten vanwege de het driehonderdjarig bestaan van de stad. Daarom richten zij hun preventieve maatregelen vooral op deze groep.

Naast het invullen van speciale medische enquêtes zullen de bezoekers uitgebreid ondervraagd worden over mogelijke SARS-symptomen. Bovendien krijgen ze brochures met telefoonnummers waarnaar ze in hun eigen taal kunnen bellen.

Ook is er een speciaal ziekenhuis ingericht met SARS-controleapparatuur in geval er een epidemie uitbreekt. Bovendien zijn er in andere ziekenhuizen 300 extra bedden gereserveerd voor eventuele SARS-patiënten.