Libië lijkt rustig, maar schijn bedriegt
APELDOORN – Geen Arabisch heerser zal ’s avonds nog onbekommerd zijn hoofd neerleggen. Vandaag zijn er protesten in Jemen, zaterdag in Syrië, volgende week in Algerije. Er is ook een datum geprikt voor Libië. Het lijkt daar vooralsnog rustig, maar schijn kan bedriegen.
President Ben Ali van Tunesië doet zijn ogen inmiddels in een vreemde omgeving open, zijn ambtsgenoot Mubarak van Egypte doet ze wellicht niet eens meer dicht, maar de Libische heerser Muammar Gaddafi lijkt als potentaat der potentaten nog veilig en wel in zijn bedoeïenentent te liggen. Vanuit Libië, dat ligt ingeklemd tussen Tunesië en Egypte, geen geluiden van onlusten en ontevredenheid.
Zo lijkt het, althans. In de digitale wereld rommelt het echter ook rond Libië. Amerikaanse Libiërs hebben een website gelanceerd met de glasheldere domeinnaam enoughgaddafi.com (genoeg Gaddafi). Daarop roepen ze de bevolking op in actie te komen tegen het regime, en wel op 17 februari. Genoeg van alle corruptie, vinden ze. Genoeg van alle onderdrukking, mismanagement en het gedrag van Gaddafi in binnen- en buitenland.
Libië is een relatief rijk land door zijn olie-inkomsten, maar veel inwoners merken er niets van. Niet minder dan 30 procent van de bevolking is werkloos, veel meer dan in Egypte (9,7 procent) en Tunesië (14 procent). Meer dan veertig jaar ”sociaal regime” onder Gaddafi heeft weinig veranderd aan de inkomensongelijkheid in het land. De bevolking bestaat voor 47 procent uit jongeren onder de 25 jaar, die veelal moeite hebben bij het vinden van huisvesting en het opbouwen van een bestaan.
Wat dat betreft is Libië een goede kanshebber voor een volgende revolutie. Onderzoeksdirecteur Amr Hamzawy van het Carnegie Midden-Oosten Instituut in Beiroet noemde Libië deze week tegenover de Amerikaanse zender CNN een „potentiële kandidaat” voor een volgende revolutie, samen met landen als Marokko, Jordanië en Jemen. „In al die landen zijn er burgers die om verandering beginnen te vragen.”
In het geval van Libië doelde hij daarbij wellicht op de recente inname door jongeren van (onafgebouwde) appartementencomplexen. Het was een van de zeer zeldzame openlijke protesten in het land. De Libische regering zette direct 17,5 miljard euro opzij voor investeringen in woningbouw, maar het is de vraag of dit voldoende is om de sluimerende onlusten te bezweren.
Geluiden uit Libië zijn schaars, maar volgens de Libische schrijver Mustafi Fetouri zit er achter de inname van de appartementen een diepgeworteld wantrouwen tegenover de regering. „De mensen hebben genoeg van corruptie en incompetentie”, schreef hij deze week in The National, een krant uit de Verenigde Arabische Emiraten. Volgens hem zouden een paar lokale raden in Libië de regering inmiddels hebben opgeroepen de biezen te pakken. „Het is afwachten of hun oproep breder draagvlak krijgt.”
Volgens de Afrikaanse nieuwssite Afronews wachten de Libiërs enkel nog op een gelegenheid om de straat op te gaan. Met name in de tweede stad van het land, Benghazi, zou de oppositie tegen Gaddafi sterk zijn. „Het probleem is de start, omdat de veiligheidsdiensten overal zijn om iedere kiem van verzet de kop in te drukken.”