Hij heeft ze gelezen, de verhalen over zwartwerk en de reacties daarop die de afgelopen weken in deze krant verschenen. En hij schrok ervan. „Ja, ik vind het heel heftig. Het is goed dat deze verhalen naar buiten komen.”

Wat ds. Van der Spoel –behalve predikant binnen de PKN coach van zakenmensen– het meest schokt is dat zwartwerk door nogal wat christenen als acceptabel wordt beschouwd. „Hoe kan dat? Een christen is toch anders? Gij geheel anders, zo staat het er.”

Hoe moeilijk het ook is om het níét te doen, zwartwerken gaat dwars in tegen alles wat Jezus leert, aldus de Amersfoortse predikant. „Hoe geeft een kerkganger die zwartwerkt zijn christen-zijn dan gestalte? Is dat de Bijbel lezen en hem niet toepassen?” Ds. Van der Spoel benadrukt dat iemand die zwartwerkt met God te maken heeft – en pas daarna met de overheid. De Bijbel windt er geen doekjes om, zegt hij. „Wie de woorden van Jezus hoort, maar er niet naar handelt, bouwt op zand, staat er in Mattheüs. Een zwartwerker bouwt op zand.” De oproep uit dezelfde Bergrede: „Weest volmaakt, zoals uw Vader Die in de hemelen is, volmaakt is”, geldt voor ons allemaal, zegt ds. Van der Spoel.

Het valt de predikant op dat ‘voorstanders’ van zwartwerk onderscheid maken tussen grote en kleine zonden. „Ze betalen al zo veel belasting, zeggen ze, en ze werken hard, dan kan dit er wel bij. Zo klein, ach. Maar het gaat om het principe. Je liegt en je keert zo God de rug toe.”

Daarbij komt dat er geen noodzaak is om de belasting te ontduiken. We zijn geen underdogs of achtergestelde mensen, aldus ds. Van der Spoel. „We zijn welvarend. We hoeven ons helemaal niet als cowboys te gedragen en een guerrilla tegen de overheid te beginnen door heel stoer de mazen van de wet op te zoeken. Nee. De Bijbel is er duidelijk over: we dienen de overheid te respecteren.” Natuurlijk, ds. Van der Spoel vindt ook dat Nederlanders veel belasting moeten betalen. „Niet zelden ook nog over allerlei ukkedingetjes. Maar dat kan geen argument in deze principiële discussie zijn.” Waarom zou een christen zich trouwens zo druk maken om geld, vraagt de predikant zich af. „Als je het niet kunt betalen, moet je de klus níét laten doen. Of sparen.”

Ds. Van der Spoel: „Eerlijk duurt tot in de eeuwigheid. Je hebt als christen een keuze te maken. Als je die niet maakt en dan nog stoer doet ook, heb je weinig van de genade geproefd. Ook voor zwartwerken moest Jezus aan het kruis. Zo scherp moeten we het onder ogen zien.”

Ds. Van der Spoel is radicaal. Een christen die bewust zwartwerkt, kan volgens hem straks niet zomaar het nieuwe jaar beginnen met Psalm 90. „Hij kan niet lezen: „Bevestig Gij het werk onzer handen over ons.””

Intussen is het allemaal niet eenvoudig, geeft ds. Van der Spoel toe. Hij kent de weerbarstige praktijk. Jarenlang coachte hij mensen uit het bedrijfsleven. „Allerlei mensen. Van reformatorisch tot evangelisch.” Zwartwerken kwam hij overal tegen en hij zag de moeite die het mensen kostte om het niet te doen. „De duivel gaat subtiel te werk en de mammon is een macht. Het lijntje is héél dun. Je trapt erin voor je het weet. Zwartwerken is vandaag de dag echt inherent aan het zakendoen. Nederland is wat dat betreft behoorlijk corrupt.”

Eerlijk blijven lukt niet op eigen kracht. Laten mensen niet schromen om de hulp in te roepen van hun christenbroeders, zegt ds. Van der Spoel. „Leden van de organisatie Crown Companies (een bondgenootschap van bedrijven die bewust op christelijke wijze willen ondernemen, EvdB) controleren bijvoorbeeld elkaars boeken. Dat was een ingrijpende beslissing, maar ze ervaren er zegen op.”

Mensen die inkomsten bewust niet opgeven aan de Belastingdienst gebruiken nogal eens het argument dat het hun anders hun zaak kost. Ds. Van der Spoel: „Dat is een drogreden. Ik ben mensen tegengekomen die een paar grote klanten kwijtraakten, ja. Maar daarvoor in de plaats kwamen anderen. En er kwam rust, en zegen.”

Waarom zou eerlijkheid een christen niets mogen kosten, vraagt de predikant zich af „Christenen worden in Nederland niet vervolgd, maar misschien manifesteert het ”lijden om de navolging van Christus” zich in onze maatschappij wel in dit soort dingen. In de inkomsten en de klanten die we mislopen door radicaal te kiezen en nee te zeggen tegen zwartwerk.” Volgens ds. Van der Spoel hebben predikanten de taak over dit soort thema’s helder en praktisch te preken. Bijbelteksten worden vaak vooral geestelijk toegepast, maar de Bijbel geeft genoeg aanleiding om de link te leggen met het zakenleven, aldus de predikant. „Ik zou niet weten hoe je er níét over kunt preken, dan moet je wel heel erg slalommen, of het Nieuwe Testament grotendeels links laten liggen. Jezus spreekt vaak over hoe een christen met geld en goed moet omgaan.”

Ds. Van der Spoel is net terug uit Pakistan, dat hij bezocht als bestuurslid van Open Doors. Binnenkort gaat hij naar Bangladesh. De situatie van christenen daar stelt de positie van christenen hier op scherp, ervaart hij. „Als je daar ziet dat christenen in échte armoede leven, niet bij de dorpspomp mogen komen en geen stukje land hebben, maar dat er allemaal voor over hebben om dicht bij Jezus te kunnen zijn, dan denk ik echt: Waar hebben we het hier over? Schei toch uit. Laten wij dan die paar procent inleveren om Hem te volgen.”

Dit is het negende deel in een serie over zwartwerk.