Nee, zegt een RD-lezer. Hij reageert op een oproep over zwartwerk, onlangs in deze krant: „Wat is wit, wat is zwart op de arbeidsmarkt? Bestaat grijs?”

„Laten we gewoon eerlijk zijn”, zegt deze lezer. „Wij doen allemaal mee aan het zwarte circuit. We zoeken de goedkoopste weg’, en die is zwart. Wie daar zijn ogen voor wil sluiten, is niet van deze wereld.” Grote bedrijven nemen volgens de lezer fiscalisten in dienst voor „sluwe constructies”; kleine bedrijfjes doen hun best inkomsten buiten de aangifte houden.

Op de oproep kwamen zo’n dertig reacties binnen. Opmerkelijk is hoe vaak wordt genoemd dat „de eigen kring” prima uit de voeten kan met zwartwerk. „Juist gereformeerden willen zonder btw betalen.” „Een ambtsdrager die een miljoenenboete kreeg van de rechter, kon gewoon kerkenraadslid blijven.” „Bij ons in de kerk ligt de nadruk meer op uiterlijke kenmerken dan op een levenswandel volgens de Tien Geboden.”

Behalve dat lezers dubbelheid signaleren onder kerkmensen, steken ze ook de hand in eigen boezem. De accountant die strikt wit is in zijn werk denkt genuanceerder als het om de eigen portemonnee gaat. „Zonder beunhaas wordt een straatje leggen duur”, erkent hij.

Een zo’n beunhaas –later vertelt hij zijn verhaal uitgebreid in deze krant– kwam in gewetensnood vanwege zijn zwartwerk. „Ik verlangde ernaar aan het avondmaal te gaan, maar als het formulier werd gelezen, besefte ik dat het niet kon. Dat begon ik steeds moeilijker te vinden. Ik wist dat wat ik deed grote zonde was. Dat knaagde steeds meer aan mijn ziel.”

Een man van 79 vertelt hoe hij na de Tweede Wereldoorlog ’s winters „incidenteel” wat bijverdiende bij een boer. Het thuisfront had het geld hard nodig. Zijn omgeving betichtte hem van zwartwerk. Dat zit hem hoog. Hij vraagt zich af of je „mensen die in de baas z’n tijd wat staan te kletsen en vrouwen die liever kletsen en winkelen dan hun gezin verzorgen” ook geen beunhazen kunt noemen.

Een lezer die bij de Belastingdienst werkt, gaat in op de woorden van de Heere Jezus, „Geef de keizer wat des keizers is.” „Die zijn helder, maar dan moet eerst wel duidelijk zijn wat des keizers is.” Als iemand een vriendendienst verricht en daar onverwacht voor wordt beloond, hoeft dat geld niet bij de fiscus worden opgegeven. „Maar als er in de familie- of vriendensfeer heel veel wordt geklust, kunnen het persoonlijke en het ruilelement overgaan in een commercieel en concurrentievervalsend circuit. En de hovenier die ’s avonds voor een leuk prijsje tuiniert, ontkomt er niet aan dat zwart echt donkerzwart is.”

Zwartwerk

De Nederlandse overheid loopt jaarlijks circa 24 miljard euro mis wegens zwartwerk.

Dat blijkt uit berekeningen van deze krant op basis van Europees statistisch bureau Eurostat en cijfers van de Oostenrijkse econoom Friedrich Schneider, expert op het gebied van de informele economie. Volgens de jongste schattingen van Schneider is de zwarte economie in Nederland dit jaar goed voor 60,5 miljard euro. Gerekend met een gemiddelde lastendruk (inkomstenbelasting en sociale premies) van 39,1 procent loopt de overheid daarmee jaarlijks zo’n 24 miljard aan mis. Dat is 6 miljard meer dan de 18 miljard euro die het kabinet jaarlijks wil bezuinigen en 6 miljard minder dan de 29 miljard euro die Nederland volgens het Centraal Planbureau (CPB) structureel moet besparen om de vergrijzing het hoofd te bieden en het begrotingstekort terug te dringen. Volgens Schneider is de omvang van zwartwerk in Nederland sinds 2008 toegenomen vanwege de crisis.

Het ministerie van Financiën wil niet reageren op de zwartwerkcijfers. „Het zijn en blijven schattingen. Wij richten onze aandacht daarom liever op het bestrijden van zwartwerk.”