Het is drie jaar geleden dat Israël en de Palestijnen elkaar op zo hoog politiek niveau hebben ontmoet.

Ondanks de toenadering tussen beide partijen werden maandag drie Palestijnen gedood en grendelde Israël de Gazastrook hermetisch af. De tegenstrijdigheden zijn illustratief voor de problemen waarmee de Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken, Colin Powell, op zijn bemiddelingsmissie wordt geconfronteerd. Powell voerde twee dagen van besprekingen in de Palestijnse gebieden en Israël, maar wist van Israël geen toezeggingen los te krijgen met betrekking tot de zogeheten ”routekaart”, een nieuw vredesplan voor het Midden-Oosten dat is opgesteld door het zogenoemde kwartet van bemiddelaars, te weten de VS, Rusland, de VN en de Europese Unie.

De veiligheidsadviseur van de Amerikaanse president Bush, Condoleezza Rice, zei maandag de VS niet van plan zijn om over de routekaart te onderhandelen. Rice liet weten dat haar regering vastberaden is om het beslissende ogenblik dat is ontstaan na de val van Saddam Hussein aan te grijpen om de andere leiders in de regio duidelijk te maken dat zij al het mogelijke moeten doen om vrede te bereiken.

De Israëlische minister van Buitenlandse Zaken, Silvan Shalom, zei dat Sharon en Abbas elkaar vrijdag zullen ontmoeten. De laatste topontmoeting vond plaats in 2000, toen toenmalig premier Ehud Barak de Palestijnse leider Yasser Arafat sprak. Dat overleg leverde weinig op, voornamelijk doordat het Israëlisch-Palestijnse geweld weer oplaaide.

De Palestijnse minister van Informatie, Nabil Amr, zei dat de voorbereidingen voor het overleg nog niet zijn afgerond. Amr legde er de nadruk op dat van Palestijnse zijde wordt gehoopt dat het beraad „tastbare politieke resultaten” zal opleveren.

Powell verliet maandag Jeruzalem met praktisch lege handen, hoewel de Israëlische radio meldde dat Israël en de Palestijnen voor het eerst in lange tijd weer met elkaar in gesprek zijn over veiligheidskwesties. De Israëlische generaal Amos Gilad had zaterdag een ontmoeting met de Palestijnse staatssecretaris van Veiligheidszaken Mohammed Dahlan, zo werd bericht.

De Egyptische minister van Buitenlandse Zaken, Ahmed Maher, zei maandag na overleg met zijn Amerikaanse ambtgenoot Colin Powell in Caïro dat Egypte achter de pogingen van de Verenigde Staten achter vrede tussen Israël en de Palestijnen te stichten. Caïro blijft echter Yasser Arafat erkennen als de leider van de Palestijnen, ook al willen de VS niets meer met hem te maken hebben.

Na Powell dient deze week ook de buitenlandcoördinator van de Europese Unie, Javier Solana, zich aan in Israël en de Palestijnse gebieden. Solana heeft maandag gezegd ook een ontmoeting te zullen hebben met de Palestijnse leider Arafat, die door Israël en de Verenigde Staten wordt genegeerd. De VS hebben de Europese leiders zo ver proberen te krijgen dat ze Arafat ook links te laten liggen tijdens hun bezoeken, maar Solana heeft blijkbaar geen boodschap aan de Amerikaanse wensen.

Israël sloot maandagochtend om veiligheidsredenen de Gazastrook hermetisch af. Zelfs buitenlanders, onder wie journalisten, mogen het gebied niet in of uit, wat nooit eerder is vertoond. Alleen diplomaten hebben geen reisverbod. De maatregel leidde tot felle protesten, onder meer van hulporganisaties.

Paul McCann, woordvoerder van UNRWA, de VN-organisatie die Palestijnse vluchtelingen helpt, zei dat UNRWA ernstig wordt gehinderd door de maatregel. „We konden vanmorgen niet eens onze diplomatieke post versturen”, aldus McCann. Mensenrechtengroepen beschuldigden het Israëlische leger er eerder van Palestijnse gebieden af te sluiten om ongestoord te kunnen optreden tegen de Palestijnen.

De afsluiting van de Gazastrook hangt mogelijk samen met de zelfmoordaanslag die op 30 april in Tel Aviv werd gepleegd door twee Britten, die vanuit de Gazastrook naar Israël waren gereisd. Het leger noemde ook het weren van leden van de Internationale Solidariteitsbeweging als reden voor de afsluiting. Vrijwilligers van deze pro-Palestijnse beweging werpen zich in de Palestijnse gebieden op als menselijk schild tussen Israëlische soldaten en Palestijnen.

Powell had er zondag bij Sharon juist op aangedrongen de beperkingen te verminderen die de Palestijnen sinds het begin van de tweede intifada, ruim 2,5 jaar geleden, zijn opgelegd.

De Israëlische minister van Defensie Shaul Mofaz zei dat Israël zijn campagne tegen Palestijnse extremisten voortzet en voor zonsopgang gisteren vielen Israëlische soldaten, gesteund door tanks en helikopters, Rafah in de Gazastrook binnen. Ze verwoestten daar vijf gebouwen, die volgens het leger toegang boden tot tunnels waardoor vanuit Egypte wapens werden gesmokkeld. Rafah ligt bij de Egyptische grens. Bij een vuurgevecht dat in Rafah uitbrak schoten Israëlische soldaten twee Palestijnse schutters dood, aldus Palestijnse bronnen. Volgens het leger waren de twee Palestijnen bezig een bom in de buurt van de soldaten te leggen. Na twee uur vertrok het leger uit Rafah.

In Khan Younis, in de buurt van Rafah, schoten soldaten volgens getuigen en ziekenhuispersoneel een Palestijnse boerenknecht dood, die in de buurt van een Israëlische post op het land werkte. Het leger maakte niet direct melding van dit incident.