Voor Liu Xiaobo was in Oslo een lege stoel met een grote foto van hem geplaatst. Daarop legde de juryvoorzitter een map met een oorkonde en een gouden medaille. Liu krijgt deze prijs, een gouden plaquette, de oorkonde en 10 miljoen Zweedse kroon (1,1 miljoen euro) hopelijk te zijner tijd. Liu was eerder een van de leiders van de grote studentenbetogingen op het Plein van de Hemelse Vrede in Peking in 1989. Liu kreeg bij de uitreiking een staande ovatie. Het was de eerste keer in 74 jaar dat de prestigieuze prijs niet kon worden uitgereikt.

„Hij heeft niets misdaan en enkel van zijn burgerrechten gebruikgemaakt”, aldus Jagland. Vrijheid van meningsuiting, persvrijheid en vrijheid van vergadering, vereniging of betoging zijn ook in de Chinese grondwet verankerd, aldus de juryvoorzitter.

Jagland zei verder dat de prijs voor Liu geen „prijs tegen China is” en hij riep Peking ertoe op „om maar te wennen” aan kritiek en debat. Hij legde de oorkonde van Liu op de lege stoel. Na de toespraak van Jagland las de Noorse actrice Liv Ullman een verklaring van Liu voor. Deze verklaring, ”Ik heb geen vijanden”, sprak Liu uit voor een Chinese rechtbank die hem in 2009 veroordeelde tot de celstraf van elf jaar die hij nu uitzit.

Vanuit Washington zei de Amerikaanse president Barack Obama, die de prijs vorig jaar won, bedroefd te zijn dat Liu en zijn vrouw niet bij de ceremonie konden zijn. Hij voegde daaraan toe dat Liu de Nobelprijs meer verdient dan hijzelf.

Ook de hoge vertegenwoordiger van de EU voor buitenlands beleid, Catherine Ashton, eiste gisteren opnieuw de vrijlating van Liu. De 54-jarige hoogleraar Liu kreeg een celstraf van elf jaar, nadat hij had meegewerkt aan een document dat oproept tot politieke hervormingen en meer rechten voor burgers. Het stuk, Charta 08, werd via internet verspreid.

De censuur in China heeft het in vrijwel heel China onmogelijk gemaakt om de ceremonie te zien. Om acht uur lokale tijd gingen er de tv-zenders van BBC en CNN op zwart, precies op het moment dat de ceremonie in Oslo plaatsvond. Buiten het appartement van Liu in Peking had zich een tiental journalisten verzameld. Zij werden echter door de politie naar een afgeschermd gebied gebracht.

In Hongkong verzamelden zich wel mensen om naar de ceremonie te kijken. Ook werd daar gedemonstreerd voor de vrijlating van Liu.

Een woordvoerder van het Chinese ministerie van Buitenlandse Zaken noemde de uitreiking van de Nobelprijs aan Liu „een politiek theater en een product van een Koude Oorlogmentaliteit.” De zegsman noemde het besluit om de vorig jaar opgesloten dissident de prijs toe te kennen eenzijdig. Het volk van China is volgens hem niet van zijn stuk gebracht door deze zet, maar „gaat onverzettelijk verder op de weg van het socialisme met Chinese kenmerken.”

In Zweden reikte koning Carl Gustaf de overige Nobelprijzen uit. De winnaar van de Nobelprijs voor geneeskunde kon eveneens niet komen. De Brit Robert Edwards (85), die de ivf-behandeling heeft uitgevonden, is te ziek.

Wel kwam de Peruaanse schrijver Mario Vargas Llosa in Stockholm zijn Nobelprijs voor literatuur ophalen. De Nobelprijs voor natuurkunde ging dit jaar naar de in Rusland geboren Nederlander André Geim. Hij deelt de prijs met zijn Brits-Russische collega Konstantin Novoselov.

De prijsuitreiking gebeurt op 10 december, de sterfdag van de stichter, Alfred Nobel.