„Er kan en mag geen ruimte zijn voor seksueel misbruik binnen de kerk”, schrijven de Nederlandse Bisschoppenconferentie en de Konferentie Nederlandse Religieuzen (KNR). „Misbruik staat haaks op het Evangelie en de waardigheid van de menselijke persoon en de onaantastbaarheid van het kind.”

De kerkbestuurders reageren daarmee op het rapport dat de commissie-Deetman donderdagmorgen in Den Haag presenteerde. De commissie, die op hun verzoek het seksueel misbruik in rooms-katholieke instellingen onderzoekt, staat onder leiding van oud-Kamervoorzitter en voormalig minister Deetman (CDA).

De onderzoekscommissie adviseert de Rooms-Katholieke Kerk het huidige meldpunt Hulp & Recht, dat volgens haar tekort is geschoten in de hulp aan slachtoffers van seksueel misbruik, om te vormen tot een nieuwe organisatie. Die zou moeten bestaan uit een klachtencommissie, een meldpunt voor seksueel misbruik en een professioneel „kwaliteitscentrum.” Dat centrum verwijst melders van seksueel misbruik die professionele hulp nodig hebben dan door naar de juiste hulpverleningsinstellingen.

Daarnaast adviseert de commissie dat een beroep op verjaring bij de vraag naar schadevergoedingen niet leidend mag zijn. Verder zei Deetman donderdag dat het denkbaar is dat de Rooms- Katholieke Kerk een collectieve regeling aanbiedt aan slachtoffers.

De bisschoppen en religieuze oversten zeggen er vertrouwen in te hebben dat verder onderzoek transparant, onafhankelijk en wetenschappelijk wordt uitgevoerd. Volgens de kerkbestuurders hebben vooral slachtoffers recht op die onafhankelijkheid en transparantie.

Hulp & Recht trekt zich de kritiek van de onderzoekscommissie-Deetman „zeer aan”, aldus een woordvoerder van het meldpunt donderdag. Het bestuur is bereid om op te stappen, mochten de bisschoppen en de Konferentie Nederlandse Religieuzen dat verlangen. „Ze zullen er alles aan doen om de nieuwe organisatie goed te laten verlopen.”

Op de organisatie is veel kritiek, bij de slachtoffers, maar ook bij de commissie-Deetman. „Hulp & Recht was volstrekt niet voorbereid op de hausse aan klachten van afgelopen jaar. Er was sprake van enige hulpeloosheid toen de klachten bleven toenemen”, zei oud-minister Deetman donderdag. „Maar op de vrijwilligers die zich inzetten is niets aan te merken. Zij zijn integer, zorgvuldig en zorgzaam te werk gegaan.”

Volgens woordvoerder Ben Spekman van Hulp & Recht is het nu eerst aan de bisschoppen en de KNR wat er met het meldpunt gaat gebeuren. De commissie-Deetman zal in juni 2011 kijken in hoeverre de aanbevelingen zijn overgenomen. De onderzoekscommissie ontving het afgelopen jaar in totaal 1975 meldingen van seksueel misbruik.

De PvdA is voorstander van een parlementair onderzoek naar seksueel misbruik binnen rooms-katholieke instellingen. Dit onderzoek zou meer boven water kunnen krijgen dan de commissie-Deetman, zei PvdA-Kamerlid Arib donderdag.

Volgens Arib kunnen de slachtoffers zich niet herkennen in de commissie-Deetman. Een parlementair onderzoek zou aan het licht kunnen brengen wat er is gebeurd, wie er in had kunnen grijpen en hoe het toezicht was geregeld. Ook zou er gekeken kunnen worden naar kindermishandeling.

Het CDA is bang dat de uitkomsten van een parlementair onderzoek niets toevoegen aan wat Deet- man nu heeft voorgesteld. Ook de VVD weet niet wat dit zou kunnen toevoegen als het gaat om hulp en schadevergoeding.

GroenLinks in de Tweede Kamer wil dat er een hoorzitting wordt gehouden met slachtoffers van het seksuele misbruik in de kerk. Kamerlid Dibi: „Ik dank de commissie-Deetman voor haar inzet, maar ze heeft helaas te veel over en te weinig met de slachtoffers gepraat.”

Volgens GroenLinks zou ook de Raad voor de Kinderbescherming bij de hoorzitting moeten worden betrokken. „Vervolgens kan worden beoordeeld of een onafhankelijke waarheidscommissie noodzakelijk is. Bij dit soort excessen past schuld en boetedoening.”