Amerikanen willen volmacht voor Iraakse olie
De Amerikanen hebben vrijdag in de VN-Veiligheidsraad een ontwerpresolutie gepresenteerd waarin zij toestemming vragen om voorlopig Iraks olie-industrie te mogen beheren en om olie te verkopen.
Verder pleit Washington voor opheffing van alle niet-militaire VN-sancties tegen Irak.
De VS en de bondgenoten die aan de invasie van Irak deelnamen willen de rol van de VN overnemen, die via het olie-voor-voedselprogramma verantwoordelijk is voor Iraks olie. De VN zou dan wel vertegenwoordigd zijn in een internationale adviesraad, maar feitelijk zou de volkerenorganisatie in Irak weinig meer te vertellen hebben.
Naast de VN zou ook een overgangsregering van Irak in deze adviesraad vertegenwoordigd zijn. Pas als een nieuwe regering in Bagdad door de VN is erkend als het nieuwe legitieme gezag in Irak zouden de Amerikanen het beheer van de olie-industrie overdragen.
Volgens Amerikaanse bronnen kan het jaren duren voordat het zover is. Intussen moet er olie verkocht worden om aan de nodige middelen te komen om het verwoeste en verwaarloosde land weer overeind te krijgen. Van Franse en Russische kant waren donderdag al reserves te horen ten aanzien van het Amerikaanse voorstel. Parijs en Moskou wijzen erop dat de VN indertijd bepaalde dat de sancties -die werden ingesteld na de Golfoorlog in 1991- pas opgeheven worden als vastgesteld is dat Irak vrij is van verboden wapensystemen. Dat moet gebeuren door VN-wapeninspecteurs. Parijs stelt daarom voor dat die inspecteurs nu samen met hun Amerikaanse collega’s naar verboden wapens gaan zoeken.
Washington weigert dat. „De coalitie heeft het zoeken naar verboden wapens in Irak overgenomen”, aldus de resolutie. Geen terugkeer dus van de VN-wapeninspecteurs.
De Russen kwamen donderdag met een eigen ontwerpresolutie, waarin VN-secretaris-generaal Kofi Annan het olie-voor-voedselprogramma kan runnen tot er een nieuwe regering in Bagdad zetelt. De Amerikanen willen echter dat het olie-voor-voedselprogramma fasegewijs in uiterlijk vier maanden wordt beëindigd. De landen die zich in de Veiligheidsraad eerder dit jaar sterk verzetten tegen de Amerikaans-Britse invasie, zien in het Amerikaanse voorstel een goedkeuring achteraf van dat offensief.
Duitsland lijkt echter geen problemen te hebben met Washingtons voorstel. „De oorlog die wij niet wilden is voorbij; daar valt niets meer aan te veranderen”, aldus de Duitse VN-ambassadeur Günter Pleuger. De Amerikanen hopen dat een meerderheid in de raad het hiermee eens is en dat Frankrijk of Rusland de zaak niet op de spits wil drijven door het voorstel met een veto te blokkeren.
Washingtons VN-ambassadeur John Negroponte pleit ervoor dat de Veiligheidsraad de kwestie regelt vóór 3 juni, omdat dan opnieuw over verlenging van het olie-voor-voedselprogramma moet worden beslist.