Toezicht op verkiezingen in Egypte problematisch
CAÏRO – Mensenrechtenactivisten in Egypte doen er alles aan om ervoor te zorgen dat ze kunnen toezien op het verloop van de morgen te houden parlementsverkiezingen. Maar ze hebben weinig hoop dat de verkiezingen inderdaad eerlijk zullen verlopen.
Een van de manieren waarop ze onregelmatigheden op het spoor hopen te komen is via internet: kiezers die fraude, intimidatie door de politie of geweld signaleren, kunnen dat via sms, e-mail, Facebook of Twitter melden op de website u-shahid.com. Vrijwilligers zullen vervolgens op een kaart van Egypte aangeven waar de onregelmatigheid zich heeft voorgedaan en wat de aard ervan is.
Het is een kleine stap, geven de activisten toe, maar op deze manier worden onregelmatigheden in elk geval gedocumenteerd.
Tot op heden zorgt de regerende Nationaal Democratische Partij (NDP) van president Hosni Mubarak er volgens mensenrechtengroepen bij verkiezingen door te knoeien met stemmen stelselmatig voor dat ze haar greep op het parlement behoudt. Bij de vorige parlementsverkiezingen, in 2005, sloot de politie stembureaus om aanhangers van de oppositie het stemmen onmogelijk te maken. Bij onlusten die daardoor op sommige plaatsen uitbraken vielen zeker tien doden.
Mensenrechtenactivisten denken dat het dit keer niet anders zal gaan. Volgens de regering zijn verkiezingen in het verleden altijd eerlijk verlopen en zal dat ook dit keer het geval zijn. De politie en gewapende bendes hebben echter reeds campagnebijeenkomsten van kandidaten van de Moslim Broederschap uiteengeslagen en meer dan duizend leden van de broederschap zijn gearresteerd. Onafhankelijke televisiezenders zijn door de regering uit de lucht gehaald. Buitenlandse waarnemers zijn niet welkom bij de verkiezingen.
„Als de pers aan banden wordt gelegd, als toezicht wordt geweigerd, dan moeten er vraagtekens bij de verkiezingen worden geplaatst”, zegt Hafeze Abu Saada, voorzitter van de oudste Egyptische Organisatie voor Mensenrechten. De organisatie heeft 120 maatschappelijke organisaties gemobiliseerd en vrijwilligers getraind om in elk geval een poging te wagen om toe te zien op het verloop van de verkiezingen.
„Het is duidelijk dat de regering de verkiezingen schimmig wil houden en dat de uitslag niet zal weergeven wat de Egyptenaren echt willen”, zegt Abu Saada.
Plaatselijke waarnemers worden, als de Verkiezingscommissie ze al toestemming geeft om hun werk te doen, wel toegelaten tot stembureaus, maar mogen met niemand praten. Van de 1116 vrijwilligers van de Egyptische Organisatie voor Mensenrechten die zich hebben aangemeld als waarnemer, zijn er volgens Abu Saada tot nu toe slechts 69 goedgekeurd door de commissie. Maar ook zonder toestemming zullen de waarnemers zondag proberen hun werk te doen, zegt hij.
„Alles wijst erop dat het ons niet zal lukken op de verkiezingen toe te zien, maar we moeten het proberen en de wereld vervolgens uitleggen waarom het niet is gelukt”, aldus Abu Saada.
Of de website een succes wordt, moet worden afgewacht. „We hebben ons plan B”, zegt Israa Abdel Fattah, een van de medewerkers van U-shahid. „De telefoon kan worden uitgeschakeld, de website kan gesloten worden, maar we moeten het proberen. We documenteren dit om de wereld te kunnen laten zien dat we geen democratie of vrijheid hebben en dat het Egyptische volk door zijn regering geweld wordt aangedaan.”
De bezorgdheid over het verloop van de verkiezingen is nu nog groter dan voorheen. In het verleden was bij elk stembureau een rechter aanwezig, die als waarnemer optrad. En aangezien rechters als onafhankelijk worden beschouwd, zou hierdoor in elk geval geknoei bij het stemmen zijn beperkt. Wat er later met de stembussen gebeurde was de vraag. Als gevolg van een in 2007 doorgevoerde grondwetswijziging ontbreken de rechters dit keer bij de stembureaus.
De NDP heeft een ruime meerderheid in het parlement, maar de Moslim Broederschap, haar belangrijkste tegenstander, slaagde er in 2005 in een vijfde van de zetels te halen. Volgens velen is de regering er alles aan gelegen om de fundamentalistische broederschap weg te vagen uit het 508 zetels tellende parlement. De broederschap denkt dat ze in 2005 veel meer zetels zou hebben gehaald als de verkiezingen eerlijk waren verlopen. Hoewel verboden, is de Moslim Broederschap toch de grootste en best georganiseerde oppositiebeweging. Haar kandidaten doen op persoonlijke titel aan de verkiezingen mee. De rest van de oppositie is zwak.