De Bosnisch-Servische officier ontkende tot nu toe steeds dat hij betrokken was geweest bij de massamoord op de moslims in Srebrenica in juli 1995. Maar deze week erkende hij betrokken te zijn geweest bij het sinistere plan, dat 7000 burgers het leven kostte.

Ook had hij geholpen bij de misleiding van de Nederlandse Dutchbat-vredestroepen. Terug in eigen land kregen de blauwhelmen het verwijt dat ze de massamoord onder hun ogen hadden laten gebeuren. Zodoende was Srebrenica niet alleen de grootste massaslachting in Europa sinds de Tweede Wereldoorlog. Voor de Nederlandse krijgsmacht was het de zwaarste opdoffer die ooit werd geïncasseerd.

Dutchbat-veteraan P. H. Bot is opgelucht over de bekentenis. „Dit komt op mij goed over. Voor de verwerking van alles wat wij als Nederlandse vredestroepen in Srebrenica hebben meegemaakt, is het heel belangrijk. Het grote wachten is nu op de hoogste bazen Karadzic en Mladic.”

Uit de bekentenis blijkt volgens Bot duidelijk dat de massamoord „vooraf gepland” is. „Het ging niet per ongeluk, het was steeds al hun bedoeling.” Van de intenties van Nikolic heeft Bot niet zulke grote verwachtingen. „Hij doet het in ruil voor strafvermindering. Allemaal valse bedoelingen.”

Bot vermoedt dat hij Nikolic wel eens heeft ontmoet, in het Hotel Fonana in Bratunac, wat ook in de bekentenis een rol speelt. „Ik ging daar elke week heen om bier en drankjes te kopen voor ons bataljon.”

Nikolic zei in zijn verklaring dat het afvoeren van vrouwen en kinderen met bussen een „propaganda-oefening” was voor het oog van de wereld. Bot denkt dat hij hiermee bedoelt „dat de Serviërs wilden laten zien hoe goed ze zijn”.

Bot is nooit betrokken geweest bij contacten tussen overste Karremans en de Serviërs. „Zodoende wisten wij ook heel weinig. Minder dan in de krant stond. Zeker de laatste dagen voerden we gewoon de orders uit, zonder dat we het bredere beeld kenden. Ons zijn de laatste jaren dingen verweten waarvan we gewoon niets wisten.”

De veteraan denkt wel dat het NIOD-rapport en de parlementaire enquête veel hebben goedgemaakt. „Daarin is het allemaal in een goed kader geplaatst. Dit heeft meer begrip in de samenleving opgeleverd.”

Dat betere begrip signaleerde Bot ook toen hij op Bevrijdingsdag afgelopen maandag bij het defilé in Wageningen het applaus hoorde voor de marcherende Dutchbat-veteranen. „We waren gevraagd als aparte groep mee te lopen. De omstanders reageerden daar heel enthousiast op. Dat deed ons erg goed.”

Mr. G. K. Sluiter, docent internationaal recht aan de Universiteit Utrecht, ziet de bekentenis van Nikolic als een signaal dat het Joegoslavië-tribunaal de „zaken snel wil afronden.” „We hebben al een handvol bekentenissen gehad. Ook van een belangrijke verdachte als oud-presidente Plavsic. Voor het Rwanda-tribunaal zijn er eveneens zulke bekentenissen geweest. Na 2004 mogen er geen nieuwe zaken meer worden geopend, zodat in 2010 alle vonnissen zijn uitgesproken en ten laatste in 2012 de beroepszaken zijn afgerond. De Veiligheidsraad en vooral de Verenigde Staten dringen aan op haast.”

Sluiter vermoedt dat de verdachten deze bekentenis afleggen op advies van hun advocaat. „Er is inmiddels voldoende jurisprudentie bij beide tribunalen waardoor advocaten weten dat een bekentenis leidt tot strafvermindering. En als de verdachte ook inziet dat er iets te halen valt, kiest hij eieren voor zijn geld. Dit stimuleert weer andere verdachten om dit ook te doen of om zich bij het tribunaal te melden.”

Toch heeft het „iets vreemds”, meent Sluiter. „Het zijn de ernstigste misdrijven die je je kunt indenken. Ook met een bekentenis zou je nog niet met een jaartje vrij zijn.”

Daarom is Sluiter ook een „tegenstander” van dit systeem. „De taak van het tribunaal is zaken tot de bodem uit te zoeken. Er is al een selectie in de zaken gemaakt die worden behandeld. In ruil voor zijn bekentenis raakt Nikolic nu verlost van zijn beschuldiging van volkerenmoord. Zoiets doe je met fietsendieven, niet met massamoordenaars.”