Het is voor het eerst dat er in een van de kleine gereformeerde kerken een themadag wordt gehouden over de problematiek van jongeren die de kerk verlaten, weet Ineke van Dongen. De animo is groot. „Bij 230 mensen hebben we een stop moeten zetten. Meer mensen kunnen we niet herbergen.”

Van Dongen werkt als communicatieadviseur bij De Driehoek. Deze christelijke organisatie voor psychologische hulpverlening is vooral actief binnen de Gereformeerde Kerken vrijgemaakt. De themadag is een initiatief van de afdeling kerkmaatschappelijk werk van De Driehoek.

De communicatieadviseur is blij dat de organisatie zo veel mensen weet te bereiken. Het heeft echter ook een keerzijde, beseft ze. „Het betekent dat er veel speelt op dit gebied; dat er veel leed is.”

De hulporganisatie mikt met de themadag vooral op mensen uit de Gereformeerde Kerken vrijgemaakt, de Christelijke Gereformeerde Kerken en de Nederlands Gereformeerde Kerken. „We hebben ingezet op twee doelgroepen: mensen uit de relationele sfeer van jonge kerkverlaters en ambtsdragers en predikanten.”

De Driehoek richt zich hierbij niet in de eerste plaats op de „kerkorganisatorische kant, maar op de psychosociale kant” van de gevolgen van kerkverlating. „Wel hopen we dat we met deze studiedag het signaal afgeven dat kerkverlating een probleem is binnen deze kerken. En dat er aandacht voor komt in plaatselijke gemeenten.”

Sprekers morgen zijn dr. P. W. van de Kamp, docent aan de vrijgemaakte Theologische Universiteit in Kampen, en coach Arie de Rover. De Rover zal het onder meer hebben over het verdriet dat ouders kunnen ervaren als hun kind de kerk de rug toekeert. ’s Middags zijn er workshops.

Grootschalig onderzoek

Bij heel wat kerken in Nederland is het proces van kerkverlating onder jongeren al tientallen jaren een punt van zorg. De kleinere gereformeerde kerken wisten tot voor kort hun jongeren nog aardig goed vast te houden.

De afgelopen tien à vijftien jaar is dat echter veranderd. „We weten nu dat er jaarlijks heel wat doopleden verdwijnen”, zegt Hayo Wijma. De docent aan de Gereformeerde Hogeschool in Zwolle is betrokken bij een grootschalig onderzoek naar kerkverlating in de GKV, CGK en NGK. De resultaten daarvan worden in februari gepresenteerd.

Uit cijfers blijkt dat er jaarlijkse vele honderden jonge leden vertrekken, aldus Wijma. „Binnen de GKV gaat het om 800 doopleden per jaar. De CGK telden vorig jaar een verlies van een kleine 400 doopleden. De NGK verloren vorig jaar ruim 200 doopleden.”

„De kerken weten eigenlijk niet goed waarom en waarheen deze jongeren verdwijnen”, zegt hij. „Zelf hoor ik geregeld als argument: de sfeer in de gemeente. Jongeren vertellen dat ze zich niet gezien voelen. Verder zie ik dat er in veel kerken nauwelijks uitwisseling meer plaatsvindt tussen generaties.”