Het is de eerste keer dat een belangrijke politieke leider terechtstaat voor het eerste permanente hof voor de berechting van verdachten van oorlogsmisdaden, dat sinds 2002 in Den Haag is gevestigd. Bij de twee eerdere ICC-processen, die vorig jaar begonnen, gaat het ‘slechts’ om regionale politieke of paramilitaire leiders in het oosten van Congo.

Het proces tegen Bemba is de eerste ICC-zaak wegens oorlogsmisdaden in de Centraal-Afrikaanse Republiek. Volgens ICC-hoofdaanklager Luis Moreno Ocampo is Bemba zich gaan bemoeien met een politiek conflict in het noordelijke buurland van Congo: Strijders van zijn MLC-beweging kwamen in 2002-2003 de toenmalige Centraal-Afrikaanse president Ange-Félix Patassé helpen in de strijd tegen rebellen onder leiding van François Bozizé. Zij zouden zich daarbij hebben schuldig gemaakt aan moord, verkrachting en plundering.

Volgens mensenrechtenorganisatie Women’s Initiative for Gender Justice werd verkrachting in de politieke strijd ingezet als drukmiddel tegen de bevolking: strijders gingen van huis tot huis om mensen te intimideren die niet voor Patassé waren. Vrouwen en kleine meisjes werden voor de ogen van hun familie verkracht.

De hulp van Bemba mocht voor Patassé overigens niet baten: Bozizé greep in 2003 in de Centraal-Afrikaanse Republiek (CAR) de macht en is daar sindsdien president. De CAR is een van de armste landen van Afrika.

Bemba kwam in 2008 als eerste ‘grote vis’ in handen van het ICC. Hij is in België opgepakt op verzoek van het Strafhof. De zaak tegen hem is het eerste ICC-proces dat wordt gehouden voor een strafkamer van alleen maar vrouwen. De Braziliaanse rechter Sylvia Steiner zit in de zaak voor.

Het ICC is het eerste permanente internationale hof voor de zwaarste misdaden, zoals genocide en oorlogsmisdaden. Het is tevens het eerste internationale hof waar de slachtoffers, naast aanklagers en verdediging, als volwaardige partij mogen deelnemen aan de rechtszaak. In de Bemba-zaak hebben al meer dan 130 slachtoffers van die mogelijkheid gebruik gemaakt.

Bemba is een rijke zakenman en kan, als hij schuldig wordt bevonden, als eerste ICC-verdachte tot een flinke schadevergoeding worden veroordeeld.