Tentoonstellingen

Humanisme in de 15e en de 16e eeuw

In de Johannes a Lasco Bibliotheek in Emden (Duitsland) is een tentoonstelling te zien met de titel ”Humanismus im 15. und 16. Jahrhundert”. Aanleiding is het 450e sterfjaar van Johannes a Lasco en de 500e geboortedag van Albertus Hardenberg. Johannes a Lasco (1499-1560) was een Poolse humanist en reformator die lange tijd in Emden werkte. Hij was bevriend met Albertus Rizaeus Hardenberg (1510-1574), een predikant die zich inzette voor de verbreiding van de Reformatie in onder meer Leuven, Keulen, Bremen en Emden. A Lasco was leerling van Erasmus. De tentoonstelling is tot en met 31 december 2010 te zien.

Philippus Melanchthon

Eveneens in de Johannes a Lasco Bibliotheek in Emden is tot en met 22 december de tentoonstelling ”Grenzen überwinden” te zien, een expositie over de reformator Philippus Melanchthon.

Van 10 tot 12 november wordt in de bibliotheek een conferentie gehouden met als thema ”Melanchthon und die reformierte Tradition”.

In de Sint-Janskerk in Gouda heeft op 16 april 2011 een congres over Melanchthon plaats.

Internationale conferentie over de Heidelbergse Catechismus

In de Johannes a Lasco Bibliotheek heeft, met het oog op geplande tentoonstellingen in Heidelberg en Apeldoorn in 2013, van 3 tot 5 maart 2011 een internationale conferentie over de Heidelbergse Catechismus plaats. Hierbij zullen theologische en cultuurhistorische aspecten rond 450 jaar Heidelbergse Catechismus aan de orde komen.

Colloquium 450 jaar Concilie van Trente

Op 4 december 2013 zal het 450 jaar geleden zijn dat het concilie van Trente (1545-1563) plechtig werd afgesloten. Dit concilie heeft een grote impact gehad op de ontwikkeling van religie, politiek, kunst en cultuur; niet alleen in Europa maar ook daarbuiten.

Om die reden hebben de Katholieke Universiteit Leuven, de Université Catholique de Louvain (België) en de Melanchthon-Akademie in Bretten (Duitsland) samen met de stichting Refo500 het initiatief genomen om een internationaal colloquium te organiseren. Dit colloquium wil de betekenis en de nawerking van het concilie van Trente opnieuw op de internationale onderzoeksagenda plaatsen.

Het colloquium heeft plaats in Leuven van 4 tot en met 6 december 2013.

Boeken

Tijdens de startbijeenkomst van Refo500 in de Sint-Janskerk in Gouda, volgende week zaterdag, wordt een aantal boeken gepresenteerd dat te maken heeft met verschillende aspecten van de Reformatie.

”Kiezen is dienen”, door Maarten Luther (Kok, Kampen).

Nieuwe Nederlandse vertaling van ”De servo arbitrio”, Luthers meest diepgravende boek. Met de discussie over de vrijheid van de wil werd de breuk tussen Luther en Erasmus een feit. In een scherp betoog laat Luther zien dat de menselijke wil altijd gebonden blijft aan Gods wil. Met een woord vooraf van Markus Matthias, hoogleraar lutherana aan de Protestantse Theologische Universiteit.

”De onbekende Calvijn”, een veelkleurig portret, door E. A. de Boer en P. van de Breevaart (red.) (Kok Ten Have, Kampen)

Prikkelend boek vol nieuwe informatie over de Geneefse reformator. Een aantal auteurs belicht diverse aspecten van Calvijn die nog nauwelijks aandacht hebben gekregen, zoals de spottende Calvijn, de flexibele Calvijn, de onbeheerste Calvijn en de Belgische Calvijn. Deze impressies vormen samen een kleurrijk portret van de reformator. De publicatie komt voort uit samenwerking tussen de Vereniging Protestants Nederland en uitgeverij Kok. Bezoekers van het avondprogramma van Refo500 in Gouda ontvangen een gratis exemplaar van dit boek.

”Biechten bij Calvijn. Over het geheim van heilig communiceren”, door dr. H. A. Speelman (Groen, Heerenveen).

De centrale vraag van ”Biechten bij Calvijn” is of, en zo ja in welke mate Calvijn aansluiting zocht bij de middeleeuwse biecht. Vanuit een nieuwe kijk op bestaande bronnen en vanuit nieuwe bronnen wordt onder andere uitgebreid aandacht gegeven aan de middeleeuwse boete- en biechtpraktijk en aan de vijf etappes waarin Calvijn in 24 jaar zijn boete- en biechtsysteem in Genève en Straatsburg ontwikkelde.

”Uitgelezen. Bijbels en prentbijbels uit de vroegmoderne tijd”, door Anne Jaap van den Berg en Boukje Thijs (Jongbloed, Heerenveen)

In ”Uitgelezen” worden verschillende Bijbelvertalingen uit de vroegmoderne tijd besproken. Daarnaast besteden de auteurs aandacht aan uitgaven voor de jeugd en prentbijbels en komen Bijbelse kaarten aan de orde. Dr. Anne Jaap van den Berg is kerkhistoricus en bibliothecaris van het Nederlands Bijbelgenootschap; dr. Boukje Thijs is neerlandicus en verbonden aan Boom uitgevers in Den Haag.

”Genade, treffende citaten van Maarten Luther”, door dr. Herman J. Selderhuis (samenst.) (De Banier, Apeldoorn)

Genade is een van de belangrijkste thema’s van de Reformatie. Als iemand wist wat genade betekende, dan was dat wel Maarten Luther. Dit miniboekje bevat meer dan 200 aforismen van de grote kerkhervormer over zonde en genade, geloof en ongeloof, bidden en werken, hoogmoed en ootmoed. Verschijnt in de serie ”Pareltjes” van uitgeverij De Banier. De citaten zijn uitgezocht door dr. Herman J. Selderhuis.

In het voorjaar van 2011 verschijnen:

”Guido de Brès, zijn leven, zijn werk”, door E. M. Braekman en E. A. de Boer (Kok, voorjaar 2011)

Levensbeschrijving van Guido de Brès, opsteller van de Nederlandse Geloofsbelijdenis. Op 2 november 1561–bijna 450 jaar geleden– gooide De Brès het manuscript van de belijdenis over de muren van Kasteel Doornik, waar landvoogdes Margaretha van Parma verbleef.

De belijdenis was bedoeld voor koning Filips II, om hem duidelijk te maken dat de calvinisten geen radicale doperse stroming vormden, maar wel een hervorming in Bijbelse zin van de Rooms-Katholieke Kerk wilde zijn.

”Bidden met het hart”, door Maarten Luther (De Banier, Apeldoorn)

Luther schreef ”Een eenvoudige manier om te bidden, voor een goede vriend” vermoedelijk voor Peter Beskendorf, een van zijn beste vrienden. Zij spraken graag met elkaar over theologische en religieuze onderwerpen. Het is aannemelijk dat Beskendorf aan Luther om een richtlijn voor het bidden had gevraagd en dat Luther aan zijn wens tegemoetkwam met deze uiteenzetting over „eine einfache Weise zu beten.” Het geschrift verscheen voor het eerst in 1535 in Wittenberg. Nog in hetzelfde jaar verscheen een vermeerderde uitgave. Dit geschrift geeft behalve een goed beeld van Luthers opvatting van het gebed ook een inkijk in zijn eigen gebedspraktijk. Verschijnt in de reeks ”Graankorrels”.

”Philippus Melanchthon. Bruggenbouwer”, Frank van der Pol (red.) (Kok ten Have, Kampen, maart)

Rijk geïllustreerde uitgave over de reformator Philippus Melanchthon (1497-1560), met bijdragen van auteurs uit binnen- en buitenland die verbonden zijn aan onder meer de Theologische Universiteit Kampen, de Evangelische Theologische Faculteit in Leuven en de Melanchthon-Akademie in Bretten. De auteurs belichten Melanchthon als verbindende schakel tussen (onder meer) lutheranisme en calvinisme, kerk en onderwijs, humanisme en reformatie, reformatie en scholastiek.

Opening Refo500 in Gouda

In de Sint-Janskerk in Gouda heeft op zaterdag 30 oktober de opening van de manifestatie ”Refo500” plaats onder de noemer ”Rewind Forward”. Er is een dag- en een avondprogramma, en een apart programma voor jongeren.

Dagprogramma

Het dagprogramma loopt van 10.00-17.00 uur en is vrij toegankelijk. Er heeft onder meer een tafelgesprek plaats over ”De lange tenen van de islam”. Dr. Ahmed Akgunduz (rector van de Islamitische Universiteit Rotterdam), Sadik Harchaoui (verbonden aan het instituut voor multiculturele vraagstukken Forum) en dr. Bart Jan Spruyt (historicus, journalist en conservatief denker) debatteren onder leiding van dr. Herman Selderhuis over de stellingen ”Elke protestant is intolerant” en ”Elke moslim heeft lange tenen” (12.00 uur).

Om 13.00 uur wordt de uitslag van de verhalenwedstrijd die het Reformatorisch Dagblad organiseerde bekendgemaakt. Het thema van deze wedstrijd was ”1517”.

Om 16.00 uur verkoopt Boekhandel Wever van Wijnen uit Franeker een aantal kostbare en zeldzame antiquarische werken. De boeken kunnen voorafgaande aan het dagprogramma bezichtigd worden.

Avondprogramma

Het avondprogramma begint om 19.30 uur. Centraal staat de vraag of de Reformatie een vergissing was of een vooruitgang. Hierover zullen onder anderen dr. Antoine Bodar, dr. Heleen Dupuis, ds. Gerrit de Fijter, dr. Anne van der Meiden, dr. Hans Jansen en mr. Kees van der Staaij ingaan.

De muzikale omlijsting wordt verzorgd door het Vocaal Ensemble Cantare uit Gouda, onder leiding van Leo Rijkaart.

Kaarten voor het avondprogramma kosten 12,50 euro.

Het avondprogramma wordt rechtstreeks uitgezonden door Zendtijd voor Kerken via livestream. Deze uitzending is te bekijken via de site van het Reformatorisch Dagblad, refdag.nl/reformatie2017.

Jongerenprogramma

Het jongerenprogramma loopt van 10.00-17.00 uur en is vrij toegankelijk. Dit wordt gerealiseerd door de Hervormd Gereformeerde Jeugdbond (HGJB), met medewerking van de Theologische Universiteit Apeldoorn van de Christelijke Gereformeerde Kerken. Verder verlenen de volgende Refo500-partners een bijdrage: Nederlands Bijbelgenootschap (BibleDate) en Driestar Educatief (Workshop Reformatie en Kunst en Driestar Koor).

>> refo500.nl voor het complete programma.