Het dinsdag uitgebrachte jaarverslag is het eerste onder de nieuwe euthanasiewet die sinds vorig jaar van kracht is. Sindsdien bepalen de vijf toetsingscommissies of artsen zorgvuldig gehandeld hebben. Voorheen deed het openbaar ministerie dat.Bij de 1882 gemelde zaken ging het in 1672 gevallen om euthanasie, in 184 gevallen om hulp bij zelfdoding en in 26 gevallen betrof het een combinatie van beide.

De toetsingscommissies oordeelden in vijf gevallen dat de arts niet volgens de zorgvuldigheidseisen heeft gehandeld. Het OM en de Inspectie voor de Gezondheidszorg doen nog onderzoek naar die gevallen.

Het jaarverslag over 2002 meldt dat de levensbeëindiging in 1544 gevallen thuis plaatsvond, in 208 gevallen in een ziekenhuis, in 42 gevallen in een verpleeghuis, in 51 gevallen in een verzorgingstehuis en in 37 gevallen elders, bijvoorbeeld bij familie. In de meeste gevallen leden de mensen aan kanker.

Met het wetsvoorstel dat vorig jaar van kracht werd, is euthanasie geheel uit het wetboek van strafrecht gehaald. Belangrijke doelstelling van die maatregel was dat er meer rechtszekerheid kwam voor artsen die geacht werden onder de nieuwe en soepelere wet euthanasie vaker te melden. Dat effect lijkt niet bereikt te zijn.

In de Volkskrant van vanmorgen wijst mevrouw R. de Valk, voorzitter van het landelijk overleg toetsingscommissies, erop dat een mogelijke oorzaak van het teruglopend aantal meldingen de verbeterde pijnbestrijding is. Door betere palliatieve zorg zouden minder mensen zich met een euthanasieverzoek tot een arts richten. De Valk haalt die veronderstelling meteen weer onderuit door het vermoeden te uiten dat het werkelijke aantal euthanasiegevallen het dubbele is van het aantal meldingen.

Ook SGP-kamerlid Van der Vlies houdt de mogelijkheid open dat er daadwerkelijk minder verzoeken om euthanasie gedaan worden. „Ik hoop dat dat zo is. Maar er zijn ook andere verklaringen mogelijk. Eén ervan is dat er steeds meer gebeurt in het schemergebied van de toediening van morfine. Een andere is dat evidente gevallen van euthanasie door artsen toch niet gemeld worden uit angst voor complicaties. Als dat zo is, zou dat een zeer kwalijke zaak zijn. Dan heeft de overheid totaal geen grip op wat er op dit terrein gebeurt.”

ChristenUnie-kamerlid Rouvoet vindt de cijfers van het jaarverslag verontrustend. „Al eerder is gebleken dat artsen het nog altijd teveel gedoe vinden om euthanasie consequent te melden. Zo langzamerhand moeten we ons af gaan vragen of de hele grondgedachte van de euthanasiewet wel deugt. Een nieuw kabinet zou hier grondig naar moeten kijken, maar ik moet zeggen dat ik wat dat betreft van D66 geen hoge verwachtingen heb.”

In mei wordt de door het kabinet gevraagde grote evaluatie van de euthanasiewet gepubliceerd. Dit onderzoek van Van der Wal en Van der Maas moet meer inzicht bieden in de oorzaken van het dalend aantal meldingen.