Dinsdag komen de regeringsleiders van Duitsland, Luxemburg en België en de president van Frankrijk bijeen in Brussel. Op initiatief van de Belgische premier Verhofstadt praten ze over de opzet van een Europees leger. De uitnodiging is verstuurd in de aanloop naar de oorlog tegen Irak, toen deze landen een anti-Amerikaans standpunt innamen.

Maar nu de oorlog voorbij is, is er nog maar weinig animo voor stevige afspraken. De grote landen hebben een Belgisch opzetje geschrapt waarin de deelnemers zich verbinden aan minimumuitgaven aan defensie en de oprichting van geïntegreerde Europese gevechtseenheden. De nieuwe tekst benadrukt volgens De Standaard dat het Belgische initiatief gezien moet worden als een duwtje in de rug van het bestaand EU-beleid voor defensie.

Frankrijk en Duitsland willen hun diplomatieke dispuut met Amerika niet aanwakkeren, zeggen diplomaten volgens de Financial Times. Door de timing van de minitop zouden de Amerikanen de uitkomst kunnen uitleggen als anti-VS.

De Belgische premier Verhofstadt vindt dat onzin. „We moeten immers naar een nieuw Atlantisme met een sterke Europese poot. Dat is in het voordeel van de NAVO, van de VS en van Europa. We hebben er geen voordeel bij als de NAVO een groep blijft met een supermacht en daarnaast achttien grote en kleine dwergen die erachteraan hollen”, zegt hij in een interview met De Standaard.

Afspraken met een beperkt aantal EU-landen over defensie, waar Nederland overigens niet veel in ziet, kunnen volgens Verhofstadt de basis zijn voor een Europese defensiepolitiek. Hij wil niet wachten tot alle EU-landen er klaar voor zijn want, redeneert hij, de euro is er ook gekomen met slechts twaalf van de vijftien lidstaten.

Zijn bedoeling is ook dat de EU-ministers van Buitenlandse Zaken voortborduren op de defensietop wanneer zij eind deze week bijeenkomen op Rhodos. Zij zullen verder praten over Irak en de transatlantische betrekkingen. Minister De Hoop Scheffer, ook aanwezig op Rhodos, is dan net terug van een bezoek aan Washington. Hij zal in de VS in elk geval Condoleezza Rice, de veiligheidadviseur van president Bush, ontmoeten en mogelijk ook minister van Buitenlandse Zaken Powell en/of onderminister van Defensie Wolfowitz.