Een team van ecologen van onder meer de universiteit van East Anglia (UEA) en de beroemde Kew Gardens publiceerde haar resultaten dinsdag in het tijdschrift British Ecological Society Journal of Ecology. Daaruit blijkt dat gedroogde planten van 150 jaar geleden de recentere waarnemingen ondersteunen, die wijzen op een steeds vroegere bloei.

Betrouwbare gegevens over de historische fenologie –de wetenschap die bestudeert wanneer bomen uitlopen en planten tot bloei komen– ontbraken tot voor kort en belemmerden wetenschappers om te begrijpen hoe soorten reageren op klimaatverandering.

Het team onderzocht 77 exemplaren van de spinorchidee (Ophrys sphegodes) verzameld tussen 1848 en 1958 en bewaard in de Kew Gardens en het Natural History Museum in Londen. Elk monster bevat details van wanneer en waar het werd geplukt. Daardoor konden de onderzoekers deze combineren met de temperatuurgegevens van de Meteorological Office. Vervolgens konden ze onderzoeken hoe temperatuur in het voorjaar van invloed was op het tijdstip van de orchideeënbloei.

Ze vergeleken deze gegevens met veldwaarnemingen van de piekbloei van dezelfde soorten orchideeën in het natuurreservaat Castle Hill National in East Sussex van 1975 tot 2006, en concludeerden dat het bloeien van de orchidee voor elke graad toename in de gemiddelde voorjaarstemperatuur 6 dagen eerder plaatshad. Dit bleek het geval bij zowel de monsters uit de herbaria als uit recente veldgegevens.

Volgens Karen Robbirt, hoofdonderzoeker en promovendus van UEA is de temperatuur waarbij de orchideeën tot bloei komen constant gebleven, ondanks de versnelde temperatuurstijging sinds de jaren 1970.

Haar resultaten tonen aan dat gedroogde planten uit herbariumcollecties kunnen worden gebruikt om relaties tussen fenologie en klimaatverandering aan te tonen.

Het onderzoek van Robbirt is mogelijk het begin van een reeks. In natuurhistorische collecties van musea en herbaria liggen nog 2,5 miljard planten en dierenmonsters te wachten op onderzoek. Sommige exemplaren dateren uit de tijd van Linnaeus (die het systeem van de naamgeving van planten en dieren bedacht), zo’n 250 jaar geleden.

Anthony Davy, hoogleraar ecologie aan de UEA: „Er is een enorme rijkdom aan nog niet aangeboorde informatie opgesloten in musea en particuliere verzamelingen die kunnen bijdragen om de gevolgen van toekomstige klimaatverandering op vele plantensoorten te voorspellen.”