De preformateur was naar de koning gegaan om zijn opdracht terug te geven omdat twee van de zeven onderhandelende partijen, de Vlaams-nationalistische N-VA en de Vlaamse christendemocratische CD&V, nee hadden gezegd tegen een compromisvoorstel dat hij in de nacht van zaterdag op zondag had gedaan. Tijdens een persconferentie zal Di Rupo maandag ingaan op de ontstane situatie.

De formatiebesprekingen in België gaan tussen de Vlaamse en Franstalige socialisten, christendemocraten en groenen plus de N-VA, de grote winnaar van de parlementsverkiezingen van 13 juni. Ze praten al sinds begin juli onder leiding van Di Rupo over een staatshervorming, die Vlaanderen en Wallonië meer autonomie moet geven.

Een kleine week geleden was er sprake van een doorbraak, toen de partijen het op hoofdlijnen eens werden over een andere opzet van de wet die de financiering van de deelstaten regelt. De basis voor de staatshervorming leek gelegd. Maar over de uitwerking van het plan ontstond al snel onenigheid, waardoor het wantrouwen aan de onderhandelingstafel weer de kop op stak, vooral bij de Vlaamse partijen.

Zaterdagavond legde Di Rupo een voorstel op tafel over de splitsing van het tweetalige kiesdistrict Brussel-Halle-Vilvoorde, iets waarover Vlamingen en Franstaligen al sinds de jaren ‘60 ruziën. Het conflict hierover leidde in april ook tot de val van de regering-Leterme.

Di Rupo wil de kieskring splitsen, zodat de Franstalige inwoners van de Vlaamse buurgemeenten van Brussel niet langer op een Franstalige lijst kunnen stemmen. Als compensatie voor de Franstaligen zou er extra geld voor Brussel moeten komen. De Vlaamse partijen wilden met dat laatste alleen instemmen als ze harde garanties krijgen voor meer financiële bevoegdheden voor de deelstaten.

Uiteindelijk reageerden in de loop van zondag de Vlaamse groenen en socialisten toch positief op het compromis van Di Rupo. Ook de Franstalige partijen gaan ermee akkoord. N-VA en CD&V blijven het echter afwijzen.

Het is onduidelijk hoe het nu verder moet met de formatie, omdat er nauwelijks alternatieven zijn. Behalve de Vlaamse en Franstalige liberalen en het Vlaams Belang - die alle drie bekend staan om hun weinig soepele opstelling in de taalstrijd - zitten alle partijen van enige omvang al aan tafel.

Di Rupo wilde anderhalve week geleden ook al eens het bijltje er bij neergooien omdat hij vond dat de N-VA onvoldoende compromisbereid was. Hij zag daar ook toen van af onder druk van de koning. De Franstalige socialist Di Rupo, wiens partij in Wallonië de grootste werd bij de verkiezingen, is kandidaat om premier te worden van de nieuwe regering. Hij zou daarmee de eerste Franstalige politicus worden in die functie sinds de jaren ‘70.