Dat lijkt een futiele nuance in de berichtgeving, maar is het niet. Want in tegenstelling tot bosbranden, zijn veenbranden nauwelijks te blussen.

De veengebieden die voor grote overlast zorgen, liggen ten zuidoosten van de Russische hoofdstad, en beslaan in totaal zo’n 500 hectare, schat Marcel Silvius, medewerker van Wetlands International, een internationale organisatie in Wageningen die opkomt voor de bescherming van waterrijke natuur in de wereld. Die 500 hectare beslaat geen aaneengesloten gebied, maar vormt een lappendeken van rond de dertig afzonderlijke brandhaarden. Vergeleken met het in brand staande bos gaat het om een klein areaal, maar, waarschuwt Silvius, bij veenbranden gaat het vooral om de diepte van de brand in de bodem: tussen de 3 en 4 meter.

Hoogveen bestaat voor 90 procent uit water, de overige 10 procent is organisch materiaal. In feite zijn het door regenwater gevormde waterbellen die op de aardbodem liggen en 
die bijeen worden gehouden 
door dat organisch materiaal. Wordt die metersdikke spons van zijn water ontdaan, dan blijft er een uiterst ontvlambaar skelet over. Dat ook nog eens tien keer meer organisch materiaal bevat dan bovengrondse bossen.

Niet droogleggen dus, die veengronden, maar de Russische regering denkt daar anders over. Premier Poetin en zijn ministers willen dat burgers op het platteland zo veel mogelijk veen in hun omgeving gaan gebruiken als brandstof, in plaats van dat ze afhankelijk worden van Russisch aardgas (dat de Russen liever aan het buitenland verkopen). Moskou stimuleert daarom sinds jaar en dag het ontwateren en afgraven van hoogveen waar het maar kan. Niet zozeer de Moskovieten, maar de plattelandsbevolking ondervindt al jaren de kwalijke gevolgen van de veenbranden: ze klagen regelmatig over smog. Moskou werd in 2002 al een keer in de smog gezet als gevolg van veen- en bosbranden.

De gevolgen van dit energie-beleid zijn deze dagen voor de burgers van Moskou opnieuw duidelijk. Als gevolg van langdurige droogte branden de ontwaterde venen weer als fakkels. „Onbegonnen werk”, noemt Silvius de poging om juist deze branden met bluswater te bestrijden, „Dat verdwijnt in luttele seconden diep in de bodem.” Het enige wat volgens hem soelaas biedt is een weersomslag waarbij de droogte en hitte wordt vervangen door langdurige regenval.

Zolang daarvan geen sprake is loert het gevaar van meer branden. „In de omgeving van Moskou ligt zo’n 60.000 hectare hoogveen en daarvan brandt nu 500 hectare; het gevaar van uitbreiding van de branden is dus reëel.”

Dat is temeer zorgwekkend omdat bij een veenbrand veel meer rook vrijkomt dan bij een bosbrand, vanwege het gebrek aan zuurstof in de veenbodem. Verder bevat deze rook roetdeeltjes die voor de mens gevaarlijker zijn dan het materiaal dat bij bosbranden vrijkomt.

Ook zonder dat ze in brand staan zijn ontwaterde veengebieden schadelijk voor het milieu, weet Silvius. „Ze zijn goed voor de uitstoot van 2 gigaton koolstofdioxide per jaar, dat is 6 procent van de wereldwijde uitstoot. Rusland is met zijn ontwaterd veen goed voor een jaarlijkse uitstoot van 160 miljoen ton koolstofdioxide, dat is twee keer zoveel als de jaarlijkse uitstoot van broeikasgassen in Nederland. Rusland heeft daarmee de op twee na hoogste koolstofdioxide-uitstoot uit veen, na Indonesië. In dat land woeden ook tal van veenbranden als gevolg van ontwaterd veen voor de aanleg van palmolieplantages. Hernatting van drooggelegde veengebieden is waar Wetlands International voor pleit. De milieuorganisatie steunt een aantal kleine projecten die het herstel van het veen beogen. Het grootste project ligt in het Nationaal Park Meschera. Daar wordt 2000 hectare hernat.